Zevenaar

(Klassieke beveiliging)

Het station Zevenaar werd in 1856, gelijktijdig met de verlenging van de Rhijnspoorweg naar Emmerik, geopend. In 1865 werd de spoorlijn Zevenaar - Kleef geopend. De derde spoorlijn van Zevenaar, de door de Geldersch-Overijsselsche Lokaalspoorweg-Maatschappij (GOLS) lokaalspoorweg Zevenaar-Winterswijk, kreeg in Zevenaar een eigen station (Zevenaar GOLS). Oorspronkelijk zou Zevenaar nog een vierde spoorlijn krijgen. Het doortrekken van de Betuwelijn van Elst naar Zevenaar is nooit gerealiseerd.

In Zevenaar bouwde de Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij (NRS) een flink station. Alle internationale reizigers moesten voor de douanecontrole met hun bagage uit de trein naar de douaneloketten in het station. Naast de douane bevatte het station ook nog een in- en uitgangscontrole, twee wachtkamers, een stationsrestauratie, kantoren, toiletten en drie dienstwoningen. Op het emplacement bevond zich nog een watertoren (voor de inname van water door stoomtreinen), een draaischijf, een bestelgoederenloods en een vrachtgoederenloods.

Na de (verplichte) samenwerking tussen de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM) en de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (SS) (welke in 1890 de NRS overnam) in 1917 werd station Zevenaar in 1918 ook onderdeel van de spoorlijn Zevenaar-Winterswijk. Het station Zevenaar GOLS werd bij deze gelegenheid gesloten.

In het begin van de jaren 60 werd het stationsgebouw gesloopt. Doordat de meeste douanehandelingen inmiddels plaatsvonden op station Arnhem of in de trein kon met een kleine accommodatie worden volstaan. In 1962 werd het nieuwe (nu nog bestaande) stationsgebouw opgeleverd. Aanvankelijke omvatte het station een hal, plaatskaartenkantoor, wachtkamer, kantoor voor de groepschef, bureau en schaftlokaal van weg en werken, een goederenloods en een relaiskamer. Op het hoogtepunt van het bestaan van het station werkten er circa 150 douanebeambten en spoorwegpersoneel.

Het station Zevenaar ligt aan de spoorlijn Arnhem - Emmerich bij km. 105.938.

De losse locomotief NS 2322 als trein 5554 (Zevenaar - Arnhem Goederenstation) op wissel 1 bij km 105,2.
Op de achtergrond seinhuis I bij de overweg in de Molenstraat, genoemd naar de Buitenmolen ^(links)
en het baanvak Zevenaar - Didam bij km 46,8 met de treinstellen NS DE2 91 en 75 als trein 3716 (Winterswijk - Arnhem) ^(rechts)d.d. 16 mei 1959.
(Foto's: R. Ankersmit)

De oostzijde van het emplacement Zevenaar bij wissel 36 met de buurlandtrein 770 (Amsterdam - Köln), bestaande uit locomotief DB 03 055 en vier personenrijtuigen ^(links)
en het baanvak Zevenaar - Arnhem bij het voorsein van het inrijsein van Zevenaar met de treinstellen NS DE2 80 en 85 als trein 3723 (Arnhem - Winterswijk) ^(rechts)d.d. 17 mei 1959.
(Foto's: R. Ankersmit)

Het baanvak Zevenaar - Arnhem bij Groessen (bij Duiven, km 103,4) met internationale reizigerstrein D 68 (Amsterdam - Ventimiglia, Roma en Milano), getrokken door de dieselhydraulische locomotief DB V200 070 d.d. 16 mei 1959 ^(links)
en de buurlandtrein 779 (Köln - Amsterdam CS) getrokken door locomotief DB V200 073, bij de Babberichseweg, km 107,45 ten oosten van Zevenaar d.d. 7 november 1961 ^(rechts)
Het automatisch blokstelsel is in aanleg.
(Foto's: R. Ankersmit)

Het baanvak Arnhem - Zevenaar bij km 104,7 met internationale reizigerstrein D 301 (Wien en Bad Kissingen - Amsterdam) getrokken door locomotief DB 01 100 d.d. 16 mei 1959.
In de verte het inrijsein van Zevenaar voor treinen uit Arnhem ^(links)
en de overweg in de Babberichseweg bij Zevenaar d.d. 27 december 1961 ^(rechts).
(Foto's: R. Ankersmit)

Gebruikte afkortingen:

Zv = Zevenaar
Did = Didam
Dvn = Blokpost Duiven
El = Elten (Duitsland)
Wtv = Westervoort

Blokstelsels:

Zevenaar - Blokpost Duiven - Westervoort = Blokstelsel III
Zevenaar - Didam = Blokstelsel A
Zevenaar - Elten (Duitsland) = Blokstelsel A

De vensters van het blokstelsel III richting Westervoort bevinden zich in post I en de vensters van de blokstelsels A richting Didam en Elten bevinden zich in post III.

De emplacementstekening van Zevenaar.

De beveiliging van het station Westervoort bestond uit de posten T, I en III.
In de posten was I en III was een Siemens & Halske handelinrichting geplaatst; voor een uitleg over de werking van deze toestellen klik hier.
In post T stond alleen een blokkast met slechts twee vensters.

Medewerking

Zonder de medewerking van de posten T en III kan geen trein aankomen van Westervoort.
Zonder de medewerking van de posten T en I kan geen trein aankomen van Didam of Elten.

Opvallend is dat de communicatie tussen de verschillende posten telefonisch geschiedt; er wordt geen gebruik gemaakt van wekkersignalen.

Bediening

In post I worden bediend:

de seinen A_1,3,5,7/A^v/(D^v₃), B₁ of B₂/(B^v₂) en B_3,5-8.
de wissels 1,2, 3/4, 5/6 en 13;
de grendels 2/3, 14/15 en 17.
de overwegbomen met rode knipperlichten van de nabijgelegen overweg.

Met het bedieningstoestel in post I is gekoppeld de sleutel H.18/St¹⁸.
Onder berusting van post I is de sleutel St¹⁶.

Op het 1e perron wordt bediend het wissel 17.
Onder berusting van post T is de sleutel H.17 van de handelinrichting op het 1e perron.

In post III worden bediend:

de seinen D₁, D₃/(D^v₃), D_5,7,8, E-G, H_1,3,5,7/H^v en K_1,3,5,7/K^v/(B^v₂);
de rangeerpaallantaarn PQ_5-9;
de wissels 22, 27/30, 28, 31^A/33, 31^B, 35 en 36;
de grendels 22L, 22R, 35L en 35R.
de overwegbomen met rode knipperlichten van de nabijgelegen overweg.

Met het bedieningstoestel in post III is gekoppeld de sleutel H.34/Ot³⁴.

Post T

Post T was ondergebracht in het stationsgebouw; in de post was alleen een blokkast geplaatst.

Het wissel 17 wordt bediend met een hoge handelinrichting op het perron; deze handelinrichting is afgesloten met een sleutel die onder berusting is van post T.

Tekening van de blokkast in post T

Post I

Post I stond aan de westzijde van het emplacement bij de overweg in de Molenstraat bij km. 105.325.

Tekening van de handelinrichting in post I

Post III

Post III stond aan de oostzijde van het emplacement bij de overweg in de Kerkstraat bij km. 106.075.

Tekening van de handelinrichting in post III

De tekeningen van de toestellen kunnen op details afwijken van de werkelijkheid omdat de gebruikelijke toesteltekeningen niet aanwezig waren in het BVS; de tekeningen zijn daarom zo goed mogelijk gereconstrueerd aan de hand van de tekst in het BVS.

Alle bijzonderheden en bedieningshandelingen worden hier hier besproken.

De klassieke beveiliging is met ingang van 20 mei 1962 vervallen in verband met de indienstelling van een NX beveiliging; voor een beschrijving van deze beveiliging klik hier.

Voor een beschrijving van de blokpost Duiven klik hier.
Voor een beschrijving van het station Didam klik hier.

Terug naar Home

Terug naar seinhuizen