Winterswijk

Het station Winterswijk ligt aan de spoorlijnen Winterswijk – Zutphen en Winterswijk – Zevenaar – Arnhem bij km. 43.564.
Het station werd geopend op 24 juni 1878.
Winterswijk was vroeger een belangrijk spoorwegknooppunt, met spoorlijnen in vijf richtingen. Met name het goederenvervoer van en naar Duitsland was zeer belangrijk voor de in de negentiende eeuw opgekomen textielindustrie in Twente en de Achterhoek. Naast de nog bestaande lijnen naar Zevenaar en Zutphen waren er vroeger ook grensoverschrijdende lijnen naar de Duitse plaatsen Bocholt en Borken en de lokaalspoorweg van de GOLS naar Neede en verder naar Hengelo, Enschede en Hellendoorn.
Het huidige station Winterswijk was gelegen aan de lijn van de Nederlandsch-Westfaalsche Spoorweg-Maatschappij (NWS) van Zutphen via Winterswijk naar Borken - Gelsenkirchen en Bocholt.

Aan de zuidzijde bevond zich het kleine station voor de lijnen van de GOLS. Na de sluiting van de meeste GOLS-lijnen voor het personenvervoer in 1937 gingen de reizigerstreinen op de GOLS-lijn Winterswijk - Zevenaar van en naar het grote station rijden.

Na de sluiting van lijnen en het wegvallen van het goederenvervoer nam het belang van het station sterk af. Het bijzonder grote stationsgebouw getuigt nog van de vroegere drukte. Tegenwoordig heeft station Winterswijk nog slechts één perron, direct grenzend aan het stationsgebouw.

Het stationsgebouw van Winterswijk d.d. 27 oktober 1962.
(Foto: R. Ankersmit)

Het emplacement in oostelijke richting ^(links) en de spoorlijnen naar Zutphen (links) en Neede (rechts) ^(rechts) d.d. 20 april 1960.
De beide foto's zijn genomen vanaf de silo van de Boerenbond ten westen van het station.
(Foto's: R. Ankersmit)

Het emplacement in oostelijke richting ^(links) d.d. 25 augustus 1974 en d.d. 24 april 1976 ^(rechts).
(Foto's: W. Vos)

Het emplacement in oostelijke richting gezien vanaf de overweg in de Misterweg ^(links) en de sporen richting Lichtenvoorde = Groenlo en Neede gezien vanaf de overweg in de Misterweg ^(rechts) d.d. 25 augustus 1974.
(Foto's: W. Vos)

Het vertrek van een trein richting Lichtenvoorde = Groenlo ^(links) en het westelijke gedeelte van het emplacement in oostelijke richting ^(rechts)d.d. 24 april 1976.
(Foto's: W. Vos)

De oostzijde van het emplacement d.d. 30 december 1975.
(Foto's: W. Vos)

Het vertrek van een trein richting Aalten gezien vanuit post II d.d. 24 april 1976.
(Foto's: W. Vos)

De sporen richting Burlo ^(links) en Aalten ^(rechts) d.d. 24 april 1976.
(Foto's: W. Vos)

Gebruikte afkortingen:

Ww = Winterswijk
Atn = Aalten
Bur = Burlo (West Duitsland)
Gl = Groenlo
Ltv = Lichtenvoorde = Groenlo
Mte = Spooraansluiting Miste (tussen Winterswijk en Aalten)

Blokstelsels:

Winterswijk - Aalten = Blokstelsel A
Winterswijk - Lichtenvoorde = Groenlo = Blokstelsel A
Winterswijk - Burlo (West Duitsland) = geen blokstelsel
Winterswijk - Groenlo = geen blokstelsel

De beveiliging van het station Winterswijk bestond uit de posten T, I en II. In de posten waren Siemens & Halske handelinrichtingen geplaatst; voor een uitleg over de werking van deze toestellen klik hier.

De emplacementstekening van Winterswijk.

Post T

Post T was gevestigd is het stationsgebouw.

De treindienstleider aan het werk in post T.
(bron: Arjan Ligtenbarg)

Tekening van de handelinrichting in post T.

Post I

Post I stond aan de westzijde van het emplacement bij de overweg in de Misterweg.

De westzijde van het emplacement met post I d.d. 25 augustus 1974.
(Foto: W. Vos)

De seinhuiswachter aan het werk in post I.
(bron: Arjan Ligtenbarg)

Tekening van de handelinrichting in post I.

De twee overwegen waren in de beveiliging opgenomen.

Post II

Post II stond aan de oostzijde van het emplacement bij de overweg in de Woolderweg.

De handelinrichting in post II d.d. 24 april 1976.
(Foto's: W. Vos)

Tekening van de handelinrichting en het stelknoptoestel in post II.

De overweg in de Woolderweg werd bediend met het stelknoptoestel en was in de beveiliging opgenomen en de twee overwegen in de Wamelinksweg werden bediend door twee windwerken.

Spooraansluiting Miste

Tussen de stations Winterswijk en Aalten lag bij km. 6.700 de spooraansluiting Miste.

Het baanvak Doetinchem - Winterswijk bij de spooraansluiting Miste met een treinstel uit de NS serie DE2 61-106 als trein 3718 (Winterswijk - Arnhem) d.d. 20 juni 1959.
(Foto: R. Ankersmit)

De situatietekening bij de spooraansluiting Miste.

Tekening van de toestellen in de relaiskast.

De handelingen voor de bediening van de aansluiting worden hieronder beschreven.

De posten T en II verrichten de handelingen voor het vertrek van een trein naar Aalten.
Wanneer de trein bij de aansluiting is aangekomen vraagt de begeleider telefonisch aan T om het venster in de relaiskast te Miste vrij te maken.
Post T vraagt post II op om het venster in veld 41 te bedienen.
Post II legt het krukje in veld 41 om en bedient het venster in veld 41 (wordt groen).
In de relaiskast te Miste wordt het venster vrij (groen).
De begeleider neemt de sleutel B.Mte uit het slot van het bloktoestel en brengt de daaraan bevestigde sleutel B1.1/St 1 in het sleutelcontactkastje.
Vervolgens neemt hij de sleutel B2.1/St1 uit het andere slot en ontsluit het stop-ontspoorblok St1 en wissel 1 waarna de nodige rangeerbewegingen junnen worden uitgevoerd.
Na afloop van de rangeerbewegingen, als de trein op het hoofdspoor is teruggezet, sluit de begeleider wissel 1 en het stop-ontspoorblok St1 in de normale stand en brengt hij de sleutel B2.1/St1 in het sleutelcontactkastje.
Vervolgens neemt hij de sleutel B1.1/St1 uit het andere slot en brengt de daaraan bevestigde sleutel B.Mte in het slot van het bloktoestel.
De begeleider bedient het venster (wordt wit).
Bij post II wordt het venster in veld 41 weer wit.
De begeleider meldt telefonisch aan post T dat hij het venster heeft bediend.
Post II legt het krukje in veld 41 in de normale stand.
De trein vertrekt tenslotte naar Aalten.

Uitschakeling van de aankondigingssectie van de AKI bij km. 6.500 bij de bediening van de spooraansluiting Miste.

Zodra de trein de isolerende las bij km. 5.802 berijdt wordt de AKI in werking gesteld en wordt tevens de aankondigingssectie aan de zijde Aalten uitgeschakeld.
Wanneer de laatste as de isolerende las voorbij de overweg is voorbijgereden wordt de AKI uitgeschakeld.
De uitschakeling van de aankondigingssectie zijde Aalten wordt opgeheven zodar de trein de geïsoleerde sectie tussen de AKI en km. 7.198 heeft verlaten.
Indien de trein op de (niet geïsoleerde) aansluiting is overgebracht is de aankondigingssectie verlaten. Toch moet de uischakeling gehandhaafd blijven tot de naar Aalten vertrokken trein de isolerende las bij km. 7.198 is voorbijgereden.
Daarom blijft deze sectie uitgeschakeld zolang de sleutel B1.1/St1 in he sleutelcontactkastje aanwezig is.
Is de trein na de bediening van de spooraansluiting op het hoofdspoor teruggebracht en de sleutel B.Mte in het slot in het bloktoestel gebracht,
dan blijft de uischakeling van deze aankondigingssectie gehandhaafd tot de trein de isolerende las bij km. 7.198 is voorbijgereden.

Met ingang van 20 juli 1967 is de spooraansluiting vervallen.

Belangrijkste wijzigingen in de beveiliging van Winterswijk

Met ingang van 25 mei 1977 is de spoorlijn Winterswijk - Neede - Borculo opgebroken.

Met ingang van 18 maart 1978 zijn de onderstaande wijzigingen aangebracht:

Opgebroken zijn:
1. De sporen 8 t/m 15, 16b en een gedeelte van spoor 17.
2. De wissels 15, 17, 19, 21, 23, 25, 27, 29, 69, 71, 73, 75, 93, 95, 97, 99, 121 A/B, 123, 125 A/B, 127, 129 en 131.
3. De rangeerlantaarn Qt.
4. Sein Dt
5. Het kopspoor achter wissel 121 A.
Spoor 17 is aangesloten op spoor 16a en omgenummerd in spoor 17.
Wissel 9 is in de linksleidende stand gespijkerd en spoor 7 is een kopspoor geworden.
Een nieuw wissel 127 is in dienst gesteld.
Een stopseinlantaarn (242 SR) is geplaatst geldend voor spoor bij km. 43.525.
De volgende seinen zijn omgenummerd:
T4-13W in T4-7W , E4-13W in E4-13W , H2,4-9 in H2,4-7 en G4-9 in G4-7.

De bedieningstoestellen in de posten T, I en II zijn aangepast.

Met ingang van 23 augustus 1978 zijn de onderstaande wijzigingen aangebracht:

Opgebroken zijn:
1. De sporen a, 2a, 2b en 1c.
2. Het kopspoor gelegen achter wissel 53.
3. De wissels 45A, 45B, 47B, 51A / 53B en 87B.
Nieuw gelegd is wissel 53.
Wissel 51B is ongenummerd in 51 en voorzien van een Z-slot, tevens is een stop-ontspoorblok St 51 met Kz-slot geplaatst.
De wissels 7A en 7B zijn rechtsleidend gespijkerd.
Nieuw gelegd zijn de wissels A en A en in de rechtsleidende stand gespijkerd, wissel B is tevens geklemd.
De vertrekseinlichten bij wissel 45A en aan het einde van het perron bij spoor 2a zijn vervallen.
Het vertrekseinlicht bij het oude wissel 47A wordt het vertrekseinlicht voor spoor 1b.

Vervallen zijn:
1. de rangeerstoplantaarns Q2, T1 en S1.
2. de rangeerpaallantaarn Pa.
3. de stopseinlantaarn voor spoor 1c.
4. sein D2.

Omgenummerd zijn:
1. sein B1-2, 4-6 in B1, 4-6.
2. wissel 87A in 87.
De bedieningstoestellen in de posten T, I en II zijn aangepast.

Met ingang van 26 september 1978 zijn de onderstaande wijzigingen aangebracht:

Opgebroken zijn:
1. de wissels 3A/B, 5A/B, 7A/B en 9.
2. sein D 4-6.
3. de rangeerpaallantaarn Q 4-6.
4. de stopseinlantaarns voor: de sporen 4, 5 en 6 richting Aalten en Burlo en de sporen 5 en 6 richting Lichtenvoorde = Groenlo
De wissels 11 en 13 zijn omgebouwd in handwissels en omgenummerd in 111 en 113.
Het verantwoordelijksgebied van post I is gewijzigd.
Het sein B1, 4-6 is omgenummerd in sein B1.
Nieuw geplaatst is de stopseinlantaarn (242 SR) geldend voor de sporen 4 en 5 bij km. 43.485.
De stopseinlantaarn van spoor 7 bij km. 43.525 is nu ook geldig voor spoor 6.
Het spoor achter wissel 111 is voorzien van een stootjuk.
Het wissel 1B is voorzien van een Z-slot en het stop-ontspoorblok St1 is voorzien van een Kz-slot.

De bedieningstoestellen in de posten T, I en II zijn aangepast.

Met ingang van 17 oktober 1978 is het blokstelsel A op het baanvak Winterswijk - Aalten omgebouwd naar automatisch blokstelsel ingericht voor enkelspoorrijden.
Als gevolg van deze wijzigingen verdwenen de blokvensters in post II en zijn een aantal kleine wijzigingen aangebracht in de toestellen in post T en post II.

De emplacementstekening van Winterswijk na de bovengenoemde wijzigingen.

Post T

Tekening van de handelinrichting in post T na de bovengenoemde wijzigingen.

Post I

Tekening van de handelinrichting in post I na de bovengenoemde wijzigingen.

Post II

Tekening van de handelinrichting in post II na de bovengenoemde wijzigingen.

Met ingang van 18 oktober 1979 is de klassieke beveiliging vervallen en is dit station voorzien van een TPRB beveiliging.

Een DE 2 langs het perron ^(links) en het dwergsein 72 voorzien van een witte lamp t.b.v. de vrijgave rangeren ^(rechts).
(Foto's: W. Vos)

Een omschakelbord t.b.v. de Telerail.
(Foto: W. Vos)

Met ingang van 20 oktober 2014 is de TPRB beveiliging vervangen door VPI-sturing vanuit Arnhem.

Voor meer informatie over het station Winterswijk en omstreken verwijzen u graag naar het boek Spoorwegen in Winterswijk & omstreken geschreven door Arjan Lichtenbarg uitgegeven door de Vereniging Het Museum p/a C.P.M. Rommelaan 28,
7103 JD Winterswijk ISBN/EAN: 978-90-70560-34-8.

De omslag van het boek.

Voor een beschrijving van het station Aalten klik hier.
Voor een beschrijving van het station Lichtenvoorde = Groenlo klik hier.

Terug naar Home

Terug naar seinhuizen