Valkenburg




Het station Valkenburg is het station van Valkenburg in de Nederlandse provincie Limburg. Het station is gelegen aan het traject Maastricht - Heerlen bij km. 25.282 en geldt als het oudste nog bestaande van Nederland. Het uit mergelblokken opgetrokken gebouw werd ontworpen door Jacobus Enschedé en werd geopend op 23 oktober 1853. Enschedé liet zich inspireren door het paleis van koning Willem II in Tilburg. In 1890 werden twee vrijstaande gebouwtjes aan de zijkanten gesloopt om plaats te maken voor langere vleugels.
Het gebouw, dat geklasseerd is als rijksmonument, is nog steeds als station in gebruik. In 2005 werd het station verpacht en in oude staat teruggebracht. Sindsdien is er een restauratie, een kiosk en een modeltreinenwinkel in gevestigd. In 2009 werden de ruimtes van de modeltreinenwinkel heringericht met een expositie over toeristisch Valkenburg, over de geschiedenis van de Heuvellandlijn en over de ZLSM. Eind 2009 is het contract opgezegd en zijn de modeltreinenwinkel, de kiosk van de ZLSM en de restauratie gesloten.
Aanvankelijk lag het station aan de lijn Aken - Maastricht, later kreeg het station aansluitingen naar Heerlen en Kerkrade (Miljoenenlijn). Alleen Heerlen – Maastricht is nu nog in reguliere exploitatie. De stations Houthem-Sint Gerlach en Schin op Geul aan deze lijn behoren ook tot de gemeente Valkenburg aan de Geul.

Valkenburg is voorzien geweest van twee seinhuizen. Post T aan de oostzijde en post I aan de westzijde.

Het bijzondere aan dit emplacement was, dat hier gebruik werd gemaakt van rood-witte seinpalen. Normaal treft men dit bij grote stations aan. Valkenburg is groter geweest, vandaar deze erfenis. Dit systeem is bij de Staatspoorwegen ontwikkeld. Deze seinpalen gelden voor trein- en rangeerbewegingen. Het emplacement werd op de beide uiteinden beveiligd door een bloksein met zwart-witte paal; tot daar mochten rangeerdelen rijden.


Het stationsgebouw van Valkenburg d.d. 27 augutus 1959.
(Foto: J.G.C. van de Meene)


      

Het emplacement in oostelijke richting d.d. 2 augustus 1977.
(Foto's: W. Vos)



Het emplacement in westelijke richting d.d. 27 december 1978.
(Foto: W. Vos)


      

Het emplacement in westelijke richting d.d. 2 augustus 1977 (links) en het emplacement in westelijke richting gezien vanuit post I d.d. 27 december 1978 (rechts) .
(Foto's: W. Vos)



Gebruikte verkortingen: Blokstelsels: In de posten T en I waren Siemens & Halske handelinrichtingen geplaatst; voor een uitleg over de werking van deze toestellen klik hier.


De emplacementstekening van Valkenburg.




Post T


Post T d.d. 22 augustus 1984.
(Foto: J.G.C. van de Meene)


      

Het interieur van post T d.d. 27 december 1978.
Naast het toestel stond een stelknoptoestel van de overweg. Naast die kast hangen aan een kast de krukken voor het handmatig open krukken van de overweg in geval van storing of stroomuitval.
(Foto's: W. Vos)


      

De blokkasten in post T d.d. 27 december 1978.
Foto's: W. Vos)


Tekening van het bedieningstoestel type Siemens & Halske in post T.


Post T had ook een overweg welke elektrisch werd bediend. Voor de bediening was een stelknoptoestel geplaatst.
Deze overweg was in de beveiliging opgenomen door een spermagneet op het krukje in veld 8; deze spermagneet werd vrijgemaakt door het drukken van de knop "Ovb".

Tekening van het stelknoptoestel voor de bediening van de overweg bij post T.




Post I


Post I d.d. 22 augustus 1984.
(Foto: J.G.C. van de Meene)


      

Het interieur van post I d.d. 27 december 1978.
Naast het toestel staat het windwerk voor de overweg naast de post en ook zichtbaar is het drukknoptoestel voor de verderweg gelegen overweg.
(Foto's: W. Vos)


      

De blokkasten in post I d.d. 27 december 1978.
Foto's: W. Vos)


Tekening van het bedieningstoestel type Siemens & Halske in post I.


Post T was de hoofdpost met de treindienstleider. Voor treinbewegingen van Meerssen of Schin op Geul waren de beide posten gelijkwaardig.
De seinen A, B, E en F waren de blokseinen; deze seinen konden alleen uit de stand stop worden gebracht als het blok vrij was, de overige seinen konden na het omleggen van een krukje van de betreffende rijweg worden bediend. Men kan hier spreken van beveiligd rangeren. Bij een rangeerstoplantaarn of rangeerpaallantaarn maakt de stand van de wissels niet altijd uit of het betreffende sein bediend kan worden. Bij rood-witte seinpalen is dat wel van belang. Hiervoor zijn de hoofdsporen ook voorzien van een letter.

De aansluitingen op de losweg en het losperron waren voorzien van stopontspoorblokken en handwissels met dubbele sleutels. Deze waren in de linealenkast opgenomen bij post T.
In post I was een grendel op het handwissel 25 en het stopontspoorblok St 25 aanwezig.

Nog een bijzonderheid: De seinhuizen van Valkenburg waren niet de eerste seinhuizen. Ze zijn al een keer vervangen waarbij het oude seinhuis naar Wijlre (post I) is verhuisd.

Met ingang van 25 februari 1986 is de klassieke beveiliging te Valkenburg vervallen en is de beveiliging van dit station een onderdeel geworden van de CVL-beveiliging bediend vanuit Maastricht.

Voor een beschrijving van het station Schin op Geul klik hier.
Voor een beschrijving van de blokpost Houthem = St. Gerlach klik hier.


Terug naar Home Terug naar seinhuizen