Uitgeest
Op 17 december 2024 zijn een aantal foto's uit de Beeldbank van de NVBS toegevoegd; deze nieuwe foto's zijn te herkennen aan de blauwe beschrijving van de foto's.
Het station Uitgeest ligt aan de spoorlijnen Amsterdam - den Helder bij km. 58.137 en Haarlem - Uitgeest bij km. 18.022.
Het station heeft globaal gezien vier grote bouwperioden meegemaakt: 1866, 1969, 1990 en 2006.
Het eerste gebouw kwam in 1866/1867 gereed met de aanleg van het traject Haarlem-Uitgeest en Staatslijn K. Tot 1878 vormden deze twee lijnen de enige ononderbroken spoorweg tussen Den Helder en Amsterdam, aangezien de techniek er nog niet was om het toenmalige IJ bij Zaandam te overbruggen. Uitgeest was, zeker in die tijd, een klein en weinig beduidend dorp, maar kreeg desondanks een groot stationsgebouw: een laag en langgerekt middendeel, waarvan de middengevel iets naar voren uitstak, gecombineerd met twee hogere eindgebouwen. Aan de overkant van het spoor was een overdekt eilandperron aangelegd, die het via een luchtbrug met het hoofdgebouw verbond.
In 1969 werd dit pand gesloten en afgebroken, waarna er een sober gebouwtje van de hand van Cees Douma op het eilandperron werd opgericht. Ook nu vormde een (nieuwe) luchtbrug de verbinding met het omliggende gebied.
In 1990 bracht Ir. J. Bak vernieuwingen aan in de vorm van moderne overkappingen over de stationsgebouwen en een voetgangerstunnel in plaats van een luchtbrug. Bij de tunnelingang aan de noordzijde van het spoor kwam een nieuw zijperron met een loket te staan.
Huidige situatie.
Sinds 1990 is er aan het uiterlijk van het stationsgebouw weinig meer veranderd. In verband met een beoogde verhoging van treinfrequenties werd besloten om de nabijgelegen overweg te vervangen door een autotunnel. Hierdoor is sinds 2005 de neventoegang vanaf deze overweg naar het eilandperron komen te vervallen. Daarnaast is het loketgebouw van het noordelijke zijperron gesloopt om ruimte te maken voor een bredere fiets- en voetgangerstunnel. In 2006 kwam het nieuwe toegangsgebouw van Henk Woltjer gereed, dat de noordelijke ingang van deze tunnel overspant.
Het oude stationsgebouw met op de achtergrond de voetbrug tussen het 1e en het 2e perron d.d. 17 april 1964.
(Foto: R. Ankersmit (†))
Het emplacement gezien in oostelijke richting met de sporen richting Zaandam (links) en Beverwijk (rechts) met rechts post T en daarachter de overweg in de Kleis (links)
en het emplacement van gezien in westelijke richting met het stationsgebouw en de voetbrug van het 1e naar het 2e perron (rechts)
d.d. 6 april 1960. (Foto's: R. Ankersmit (†))
Het emplacement in westelijke richting met op spoor 5 de buurtgoederentrein 6016 (Beverwijk - Amsterdam Watergraafsmeer) getrokken door locomotief NS 2414 (links)
en het vertrek van dezelfde trein gezien vanuit post T (rechts)
d.d. 2 juni 1962. (Foto's: R. Ankersmit (†))
De binnenkomst van de zaterdagse buurtgoederentrein 6033 (Amsterdam Watergraafsmeer - Beverwijk), getrokken door locomotief NS 2248 (depot WGM) op spoor 5 uit de richting Zaandam (links)
en de noordzijde van het emplacement met dezelfde trein kort na de aankomst uit de richting Zaandam. (rechts)
d.d. 2 juni 1962. (Foto's: R. Ankersmit (†))
De aankomst van het treinstel NS ElD4 717 als een trein van Amsterdam naar Alkmaar (links)
en het vertrek van een trein van Amsterdam via Alkmaar naar Den Helder, bestaande uit de treinstellen NS 503 en 504 (rechts)
d.d. 16 mei 1964. (Foto's: J.C. de Jongh) (bron: Stichting SNR Railverzamelingen)
Het "grote" onderstation d.d. 2 augustus 1975. (Foto: F.J. Hoevenagel) (links) en een gelijkrichterwagen (verrijdbaar onderstation) NS 165554 d.d. 5 april 1968. (Foto: J.C. de Jongh) (rechts)
(bron: Stichting SNR Railverzamelingen)
De klassieke onderstations waren zo groot, omdat de gelijkrichters relatief groot waren en daarnaast ook nog behoorlijk wat koeling nodig hadden en vandaar de ruime opzet en de grote ventilatieroosters.
De kwetsbaarheid van de gelijkrichters was dan ook één van de redenen om de onderstations te voorzien van een spooraansluiting.
Hierop konden de mobiele gelijkrichters worden aangevoerd in geval van vervanging en op dat spoor kon eventueel een gelijkrichterwagen staan.
Met het toenemen van de efficiëntie van de gelijkrichters (minder warmteontwikkeling) zijn de grote ventilatieroosters dichtgemaakt in de oorspronkelijke onderstations.
Inmiddels zijn de gelijkrichters dusdanig klein dat die in een aanzienlijk kleinere behuizing kunnen worden ondergebracht, deze hebben daardoor steeds meer de vorm van een volledig afgesloten doos gekregen.
De trafo's hebben niet bij alle varianten altijd buiten gestaan. Er waren in de begintijd ook onderstations waar de transformatoren binnen stonden, dat zijn de onderstations met de afgeronde hoeken en de oudste onderstations,
gebouwd tijdens de elektrificatie in de jaren '20.
Voor een mobiele gelijkrichter moest het onderstation in ieder geval voorzien zijn van een toegankelijke eigen spooraansluiting om de gelijkrichterwagen te kunnen plaatsen.
Met het kleiner en minder kwetsbaar worden van de gelijkrichters, zijn ook de spooraansluitingen in onbruik geraakt en uiteindelijk allemaal vervallen.
De locomotief NS 1003 met de (lege) kalksteentrein 49555 Beverwijk - Uitgeest - Maastricht tijdens het kopmaken d.d. 6 september 1975 (links)
en de locomotief NS 1309 met een ertstrein en links de locomotief NS 1215 d.d. 24 juni 1976 (rechts).
(Foto's: J.R. Elzinga) (bron: Stichting SNR Railverzamelingen)
De westzijde van het emplacement (links) en de sporen 3 t/m 8 in oostelijke richting (rechts) d.d. 9 april 1978.
(Foto's: Wim Vos)
De sporen 3 t/m 8 in westelijke richting (links) en het emplacement in oostelijke richting met op de achtergrond post T (rechts) d.d. 9 april 1978.
(Foto's: Wim Vos)
De oostzijde van het emplacement met post T d.d. 9 april 1978.
(Foto: Wim Vos)
Gebruikte afkortingen:
- Utg = Uitgeest
- Amr = Alkmaar
- Bv = Beverwijk
- Cas = Castricum
- Wm = Wormerveer
Blokstelsels:
- Uitgeest - Beverwijk = Automatisch blokstelsel ingericht voor dubbelspoorrijden met de mogelijkheid om beveiligd linker spoor te rijden.
- Uitgeest - Wormerveer = Automatisch blokstelsel ingericht voor dubbel / enkelspoorrijden.
- Uitgeest - Alkmaar = Automatisch blokstelsel ingericht voor dubbelspoorrijden met de mogelijkheid om beveiligd linker spoor te rijden.
In post T stond een AR tableau; voor een uitleg over de werking van dit toestel klik hier.
Klik hier om de emplacementstekening te openen.
Post T
Post T d.d. 26 oktober 1982.
(Foto: K.H. Nauta) (bron: Stichting SNR Railverzamelingen)
Het AR tableau in post T d.d. 2 april 1965. (Foto: R. Ankersmit (†))
Het AR tableau in post T d.d. 9 april 1978.
(Foto: Wim Vos)
Twee details van het AR tableau in post T d.d. 9 april 1978.
(Foto's: Wim Vos)
Een detail van het AR tableau in post T (links) en het bedieningstoestel voor de CTA bakken (rechts) d.d. 9 april 1978.
(Foto's: Wim Vos)
Klik hier om de tekening van het toestelaanzicht in post T te openen.
Alle bijzonderheden worden hier beschreven.
Met ingang van 2 oktober 1988 is de klassieke beveiliging te Uitgeest vervallen en is de beveiliging van dit station een onderdeel geworden van de NX/CVL beveiliging bediend vanuit Alkmaar.
Het kijktableau van Uitgeest in post T Alkmaar d.d. 10 juni 1986.
(Foto: Wim Vos)
Het emplacement in westelijke richting d.d. 10 juni 1986.
(Foto's: Wim Vos)
Het emplacement in oostelijke richting d.d. 10 juni 1986.
(Foto's: Wim Vos)
Het emplacement in oostelijke richting d.d. 10 juni 1986.
(Foto's: Wim Vos)
Het oostelijke gedeelte van het emplacement d.d. 10 juni 1986.
(Foto: Wim Vos)
Voor een beschrijving van de klassieke beveiliging van het station Alkmaar klik hier.
Voor een beschrijving van het station Beverwijk klik hier.
Voor een beschrijving van het station Krommenie = Assendelft klik hier.
Voor een beschrijving van het station Castricum klik hier.
Terug naar Home
Terug naar seinhuizen