Oldenzaal



Het station Oldenzaal is het spoorwegstation in de Nederlandse stad Oldenzaal.
Het werd geopend op 18 oktober 1865 en is gelegen aan de spoorlijn Almelo - Salzbergen bij km. 26.130.

Het eerste stationsgebouw, een uniek ontwerp, werd in 1865 gelijktijdig met de spoorlijn geopend. Het gebouw was afgeleid van het (nog altijd bestaande) stationsgebouw van Bentheim en net als het stationsgebouw van Almelo gebouwd volgens het vakwerksysteem. Toen de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen de exploitatie op de spoorlijn overnam, kwam ook het stationsgebouw van Oldenzaal in beheer van deze maatschappij. Niet veel later werd het in 1884 en 1887 verbouwd. Het gebouw werd hierbij vergroot en was niet langer symmetrisch. Ook werden de gevels bepleisterd.
Van 1890 tot 1935 droeg het station officieel de naam station Oldenzaal AS, waarbij de letters staan voor de Spoorweg-Maatschappij Almelo-Salzbergen. Deze naamswijziging was nodig om onderscheid te maken met het station Oldenzaal EO dat de Lokaalspoorwegmaatschappij Enschede – Oldenzaal in de stad bouwde. Dit station was in die periode het eindpunt van de spoorlijn Boekelo - Oldenzaal EO.

Het stationsgebouw brandde op 14 juli 1953 bijna volledig af.

    


Foto's van de brand op 14 juli 1953.
(bron: www. stationsweb.nl)


Hierna werden de restanten gesloopt. In 1957 kwam het nieuwe stationsgebouw gereed. De kroonluchters die bij de brand zijn gered, zijn in het nieuwe stationsgebouw opgehangen. Lange tijd was Oldenzaal een belangrijk grensstation. Met het openstellen van de grenzen zijn echter de meeste douane - activiteiten gestaakt. Na de elektrificatie van het baanvak Oldenzaal - Bad Bentheim in 1976 stopten de meeste internationale treinen niet meer in Oldenzaal en werd de restauratie gesloten. In juni 1991 was het gedaan met alle stops van internationale treinen. In het stationsgebouw is sinds 2005 een restaurant gevestigd.

Het stationsgebouw is in 2013 geheel gerenoveerd. Het karakteristieke aanzicht van het gebouw is behouden gebleven, de binnenkant is vernieuwd. Daarnaast is een grote tunnel onder het spoor aangelegd om het station bereikbaarder te maken. Het stationsgebouw is eigendom van Prorail die het verhuurt aan De Werkwijzer Oldenzaal.


Het nieuwe stationsgebouw.
(bron: www. stationsweb.nl)




De westzijde van het emplacement Oldenzaal met Post T en de overweg in de Enschedesestraat d.d. 20 maart 1959.
V.l.n.r. zijn de locomotieven NS 1004 (depot MT), 2209 (depot EHV), 2402 (depot ZL) en 2211 (depot EHV) te zien.
Locomotief 2209 is aangekomen met trein 4728 (vermoedelijk uit Bentheim) en deze trein zal worden overgenomen door elektrische locomotief 1004.
(Foto: R. Ankersmit)




De internationale reizigerstrein 625 (Hengelo - Hannover), bestaande uit locomotief NS 1127 en twee DB personenrijtuigen op spoor II d.d. 20 oktober 1963.
In de verte is post T te zien.
(Foto: R. Ankersmit)



    

Het inrijvoorsein Av zijde Hengelo d.d. 10 maart 1964 (links)
en twee vaste borden die opdracht geven tot snelheidsvermindering tot 90 km/h voor reizigerstreinen en 80 km/h voor goederentreinen tussen de Duitse grens en Oldenzaal d.d. 30 augustus 1964 (rechts).
(Foto's: R. Ankersmit)




De zondagse goederentrein 55294 (Bentheim - Oldenzaal), bestaande uit locomotief NS 2212 en 46 wagens (97 assen) d.d. 20 oktober 1963.
(Foto: R. Ankersmit)



    

De oostzijde van het emplacement in westelijke richting met post I d.d. 30 augustus 1964.
(Foto's: R. Ankersmit)




Het emplacement ter hoogte van post I d.d. 30 april 1965 met links de rangerende locomotief NS 538 en rechts locomotief DB 01 1053 (van depot Osnabrück Hbf), die de extra reizigerstrein Osnabrück - Lisse naar Oldenzaal heeft gebracht.
(Foto: R. Ankersmit)




Het inrijseinbordes zijde Bentheim d.d. 30 augustus 1964.
Links de locomotieven NS 2218 en 2348 op het uithaalspoor.
(Foto: R. Ankersmit)

Gebruikte afkortingen: Blokstelsels: De beveiliging van het station Oldenzaal bestond uit de posten T en I.
In de beide posten waren HSM handelinrichtingen geplaatst; voor een uitleg over de werking van deze toestellen klik hier.


De emplacementstekening van Oldenzaal.


Post T


Post T stond aan de westzijde van het emplacement bij km. 26.005.


Tekening van de handelinrichting in post T.

Naast elk van de sporen 3, 4, 5, 6 en 7 is aan de zijde van Hengelo een vertrekseinlicht geplaatst. Zodra het sein B3-7 voor het vertrek van een trein van één van de genoemde sporen is bediend, toont het betreffende vertrekseinlicht wit licht.
De overweg in de Enschedesestraat werd bediend met het windwerk; de overweg was d.m.v. het grendel in veld 27 in de beveiliging opgenomen.


Post I


Post I stond aan de oostzijde van het emplacement bij km. 26.620.


Tekening van de handelinrichting in post I.


Op het baanvak Oldenzaal - Gildehaus was i.v.m. de koppeling aan het Duitse systeem blokstelsel II met als tussenpost blokpost Springbiel in gebruik.
In West - Duitsland was op dubbelsporige baanvakken een open blokstelsel vergelijkbaar met het Nederlandse blokstelsel II in gebruik.
Ook waren in post I geen wekknoppen en wekkers voor de communicatie met de blokpost Springbiel en het station Gildehaus aanwezig; de communicatie verliep met de telefoon.

De handelingen voor de aankomst van een trein uit de richting Gildehaus worden hiervolgend beknopt beschreven:
  1. Gildehaus kondigt de trein telefonisch aan aan post T.
  2. Post T wekt post I waarna post I de handelingen voor de aankomst verricht.
  3. Nadat de blokpost Springbiel achter de trein blokt, wordt in post I het venster in veld 30 rood.
  4. Na binnenkomst van de trein bedient post I de vensters 30 en 30b (worden wit) met de blokknopsper 29o (wordt rood) en is de normale tostand weer hersteld.
Alle bedieningshandelingen worden hier beschreven (bestandsgrootte 267 kB).

Met ingang van 8 april 1968 is de overweg in de Enschedesestraat vervallen en vervangen door een onderdoorgang.
Met ingang van 9 december 1968 is de overweg in de Boerskottenweg vervallen.

Vooruitlopend op de ombouw van de beveiliging is het emplacement aan de oostzijde aanzienlijk gewijzigd waarbij ondermeer de sporen 4, 5 en 6 werden verlengd en er nieuwe ( geklemde) wissels N, O, Q, S en T zijn gelegd.
Tijdens deze ombouw is ook het inrijsein D 1-7 zijde Springbiel gewijzigd van een vertakkingssein in een enkelvoudig inrijsein met een voorsein.

Tijdens deze ombouw zijn nog diverse kleine wijzigingen aangebracht in het emplacement; omwille van de overzichtelijkheid zijn niet alle kleine wijzigingen besproken.

In West - Duitsland bleef tot medio 1978 de klassieke beveiliging met de blokpost Springbiel en het station Gildehaus in dienst.


Het nog niet geëlektrificeerde baanvak tussen de Lutte en de grens met Duitsland bij km 31,8 met lichtsein 933, het laatste lichtsein voor de grens d.d. 10 april 1971.
Dit sein kon alleen de kleuren rood en groen tonen.
(Foto: R. Ankersmit)



De emplacementstekening van Oldenzaal na de bovengenoemde wijzigingen.

Met ingang van 11 mei 1969 is de klassieke beveiliging te Oldenzaal vervallen en is de beveiliging van dit station een onderdeel geworden van de NX-CVL beveiliging bediend vanuit Hengelo.


Het tableaugedeelte met het station Oldenzaal in de NX-CVL post te Hengelo d.d. 5 maart 1982.
(Foto: W. Vos)



De emplacementstekening van Oldenzaal na de indienstelling van de NX-CVL beveiliging.
In deze tekening zit een fout; het 2e perron is getekend tussen de sporen 502 en 503b terwijl dit perron ligt tussen de sporen 501 en 502.


Terug naar Home Terug naar seinhuizen