Nieuwe Schans (Bad Nieuweschans)



Op 5 maart 2024 zijn een aantal foto's uit het jaar 1983 uit de collectie van wijlen de heer Maarten Reijnhout en een aantal foto's uit de Beeldbank van de NVBS toegevoegd;
deze nieuwe foto's zijn te herkennen aan de blauwe beschrijving van de foto's.
In de emplacementstekening zijn de namen van de overweg en de kruisende waterweg vermeld en deze tekeningen zijn op kleine punten aangepast.

Het station Nieuwe Schans ligt aan het einde van de lijn Harlingen - Nieuweschans bij km. 126.800.
Het is het eindpunt van de spoorlijn van Groningen naar Bad Nieuweschans, en een grensstation voor de spoorlijn naar Leer.
Het station ligt feitelijk in Oudezijl, een buurtschap aan de andere kant van de Westerwoldse Aa, op korte afstand van de Duitse grens.

Het station werd in gebruik genomen op 1 november 1868 met de opening van de spoorlijn Winschoten – Nieuweschans. Hiermee was de tweede door de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (SS) in gebruik genomen spoorlijn voltooid. Het was een deel van de door de Staat der Nederlanden aangelegde Staatslijn B, van Harlingen naar Nieuweschans (aangelegd in 1863-1868).
Vanaf Nieuwe Schans loopt de grensoverschrijdende lijn door naar Leer in Duitsland.
Dit lijngedeelte werd geopend op 26 november 1876.
Wegens achterstallig onderhoud en groot herstelwerk is deze lijn enige jaren beperkt respectievelijk niet in gebruik geweest maar sinds 2002 rijdt men weer grensoverschrijdend.
Vanaf 2006 biedt Arriva een directe verbinding Groningen - Leer. De concessie loopt tot 2020.
Op 3 december 2015 is de spoorbrug over de Eems bij Weener vernield bij een aanvaring. Vervanging gaat meerdere jaren duren.
De verwachting is dat de spoorlijn naar Leer daardoor tot eind 2025 buiten gebruik is.

Het stationsgebouw van Nieuwe Schans is afgebroken in 1973. Wel resteert een gerestaureerde polygonale locomotiefloods uit 1877, die sinds 2004 verhuurd wordt aan bedrijven.

Nieuwe Schans had vroeger een groot emplacement waar niet veel meer van over is. Ook was er aan de Duitse zijde een depot waar de put van de draaischijf er nog ligt en de ronde loods er nog staat.

Gebruikte afkortingen: Blokstelsels: De beveiliging van het station Nieuwe Schans bestond uit de posten T, I en II.
In post T was een losse blokkast geplaatst; voor een uitleg over de werking van deze blokkast klik hier.
In de posten I en II waren Siemens & Halske handelinrichtingen geplaatst; voor een uitleg over de werking van deze toestellen klik hier.

    

>Het vertrek van de losse locomotief NS 2498 onder treinnummer 9486 (Nieuweschans - Winschoten) d.d. 9 november 1961.   (Foto: R. Ankersmit) (links)
en het vertrek van trein 15393 van Nieuwe Schans naar Weener met locomotief DB V 60 654 d.d. 18 maart 1965.   (Foto: J.C. de Jongh) (rechts)
(bron: Stichting SNR Railverzamelingen)



De emplacementstekening van Nieuwe Schans.

Een bijzonderheid was het gebruik van rood-witte seinpalen aan de kant van Winschoten maar niet aan de Duitse kant.
Daar stond een enkel uitrijsein, tevens bloksein en een inrijsein.
Ter info: rood-witte seinpalen gelden ook voor rangeerbewegingen.

Met ingang van 8 maart 1976 zijn de onderstaande wijzigingen in de beveiliging aangebracht.
    

Het emplacement in oostelijke richting d.d. 11 mei 1972 (links) en d.d. 30 juni 1976 (rechts).
(Foto's: J.G.C. van de Meene)



De emplacementstekening van Nieuwe Schans na de wijzigingen d.d. 8 maart 1976.


    

Het wissel 25 en het stop-ontspoorblok St 25 werden bediend door deze hoge handelinrichting d.d. 7 mei 1977.
(Foto's: Wim Vos)


Post T

Post T was ondergebracht in het stationsgebouw.

    

De blokkast in post T.
(Foto's: Wim Vos (links) en Robert Stremming (rechts) ).




Tekening van de blokkast in post T.



Post T is de centrale post, een post zonder handels met alleen een blokkast.
De diverse melders geven informatie over de situatie in de posten I en II.

Post I


Post I lag aan de kant van Winschoten en was een klein laagbouwseinhuis. Als bijnaam had het seinhuis "het Veldpostje".
Vanuit post I werden de seinen met de rood-witte palen bediend.
Na het laatste wissel naar Winschoten stond dan nog een bloksein B.
Dit sein werd alleen bediend als er een trein naar Winschoten reed en rangeerdelen mochten hier niet verder rijden.
Post I had geen grendels maar draadsperren die in de draden van het inrijsein A1-3 waren opgenomen.

    

Het emplacement in westelijke richting met post I d.d. 7 mei 1977.
(Foto's: Wim Vos)


    

Het bloktoestel in post I te Nieuwe Schans.
(Foto's: Wim Vos (links) en Robert Stremming (rechts) ).




Tekening van de handelinrichting in post I.




Post II

Deze post lag aan de Duitse kant van Nieuwe Schans vlak bij de overweg in de beweegbare brug over de Westerwoldse Aa.
Post II was normaal niet bezet en werd alleen in dienst genomen als er treinverkeer van of naar Weener moest plaatsvinden.
In de dagelijkse praktijk pendelde de dienstdoende seinhuiswachter tussen post I en post II; dit had tot gevolg dat doorrijden in Nieuwe Schans niet mogelijk was.
Daarnaast stond er voor de brug een afsluitlantaarn. Via een handel was de lantaarn bedienbaar.
De brug was voorzien van een slot waarvan de sleutel normaal in het bloktoestel stak (veld 2).
Het inrijsein (E 1-3 ) werd elektrisch bediend m.b.v. het krukje in veld 9.
Tussen Weener (D) en Nieuwe Schans was telefonisch blokstelsel en dus geen vensterwisseling.


Post II d.d. 7 mei 1977.
(Foto: Wim Vos)


    

De handelinrichting in post II d.d. 7 mei 1977.
(Foto's: Wim Vos)



Tekening van de handelinrichting in post II.



    

De spoorlijn richting Weener met de brug over de Westerwoldse Aa. (links) en een close-up van de afsluitlantaarn (rechts).
Het nieuwe lichtsein is reeds geplaatst.
(Foto's: Robert Stremming)


Met ingang van 14 mei 1982 zijn het wissel 25 en het stop-ontspoorblok St25 opgebroken en is het spoor 7 een kopspoor geworden; de hoge handelinrichting op het perron is ook vervallen.


De emplacementstekening van Nieuwe Schans na de wijzigingen d.d. 14 mei 1982.


Met ingang van 27 juni 1986 zijn de sporen 7 en 9, de wissels 1, 2 en 3 en het sein C7,9 opgebroken.


De emplacementstekening van Nieuwe Schans na de wijzigingen d.d. 27 juni 1986.




Post T

In post T is niets gewijzigd.

De blokkast in post T.
(Collectie: Maarten Reijnhout (†))


Post I

    

Het vertrek van een trein richting Winschoten.   (Foto: Robert Stremming) (links) en de westzijde van het emplacement met de seinen C2, C3, C1 en C7 en post I   (Collectie: Maarten Reijnhout (†)) (rechts).

    

De handelinrichting in post I (links) en een close-up van de blokkast in post I (rechts).
(Collectie: Maarten Reijnhout (†))



Tekening van de handelinrichting in post I na de wijzigingen d.d. 8 maart 1976.


Post II

Ook post II bleef ongewijzigd.
    

Het wissel 28 met een wissellantaarn (links) en de handelinrichting in post II (rechts).
(Collectie: Maarten Reijnhout (†))


De spoorbrug over de Westerwoldse Aa met de brugpost en op de achtergrond het station met post II.
(Collectie: Maarten Reijnhout (†))


Het brugslot bij de spoorbrug over de Westerwoldse Aa.
(foto: Wim Vos)


Alle bedieningshandelingen worden hier beschreven.

"Penning rijden"

Tijdens de daluren was de beveiliging van het station Nieuwe Schans uitgeschakeld en werd het treinverkeer afgewikkeld met het z.g. "Penning rijden".
De procedure m.b.t. dit "Penning rijden" wordt hier beschreven.

Gedurende de laatste jaren werden de posten I en II door één seinhuiswachter bediend omdat er maar twee Duitse treinen op een dag reden en de regionale treinen allen kop maakten; de wachter moest wel heen en weer fietsen tussen de posten.

Met ingang van 8 april 1989 is de klassieke beveiliging vervallen en is de beveiliging van dit station een onderdeel geworden van de NX/CVL beveiliging bediend vanuit Groningen.

Voor een beschrijving van de brugpost Rensel klik hier.
Voor een beschrijving van het station Winschoten klik hier.

Terug naar Home Terug naar seinhuizen