Nieuwe Schans


Het station Nieuwe Schans is het station van Bad Nieuweschans in de provincie Groningen. Het is het eindpunt van de spoorlijn van Groningen naar Bad Nieuweschans, en een grensstation voor de spoorlijn naar Leer. Het station ligt feitelijk in Oudezijl, een buurtschap aan de andere kant van de Westerwoldse Aa, op korte afstand van de Duitse grens.

Het station werd in gebruik genomen op 1 november 1868 met de opening van de spoorlijn Winschoten – Nieuweschans. Hiermee was de tweede door de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (SS) in gebruik genomen spoorlijn voltooid. Het was een deel van de door de Staat der Nederlanden aangelegde Staatslijn B, van Harlingen naar Nieuweschans (aangelegd in 1863-1868).
Vanaf Nieuwe Schans loopt de grensoverschrijdende lijn door naar Leer in Duitsland. Dit lijngedeelte werd geopend op 26 november 1876. Wegens achterstallig onderhoud en groot herstelwerk is deze lijn enige jaren beperkt respectievelijk niet in gebruik geweest. Sinds 2002 rijdt men weer grensoverschrijdend. Vanaf 2006 biedt Arriva een directe verbinding Groningen - Leer. De concessie loopt tot 2020.
Op 3 december 2015 is in Duitsland de spoorbrug over de Eems bij Weener vernield bij een aanvaring. Vervanging gaat meerdere jaren duren. De verwachting is dat de spoorlijn naar Leer daardoor tot eind 2020 buiten gebruik is.
Het stationsgebouw van Nieuweschans is afgebroken in 1973. Wel resteert een gerestaureerde polygonale locomotiefloods uit 1877, die sinds 2004 verhuurd wordt aan bedrijven.

Nieuwe Schans ligt aan het einde van de lijn Harlingen - Nieuweschans bij km. 126.800. Nieuwe Schans had vroeger een groot emplacement waar niet veel meer van over is. Ook was er aan de Duitse zijde een depot waar de put van de draaischijf er nog ligt en de ronde loods er nog staat.

    

Het emplacement van Nieuwe Schans in oostelijke richting d.d. 30 juni 1976.
(Foto's: J.G.C. van de Meene)

Gebruikte afkortingen: Blokstelsels: De beveiliging van het station Nieuwe Schans bestond uit de posten T, I en II.
In post T was een losse blokkast geplaatst; voor een uitleg over de werking van deze blokkast klik hier.
In de posten I en II waren Siemens & Halske handelinrichtingen geplaatst; voor een uitleg over de werking van deze toestellen klik hier.

Hiervolgend staan de twee situaties weergegeven van de beveiliging.

Jaren zeventig.
Jaren tachtig.

Jaren zeventig




De emplacementstekening van Nieuwe Schans.


Een bijzonderheid was het gebruik van rood-witte seinpalen aan de kant van Winschoten maar niet aan de Duitse kant. Daar was een enkel uitrijsein, tevens bloksein, en een inrijsein. Ter info: rood-witte seinpalen gelden ook voor rangeerbewegingen.


Post T



    

De blokkast in post T.
(Foto's: W. Vos (links) en R. Stremming (rechts) ).




Tekening van de blokkast in post T.



Post T is de centrale post, een post zonder handels met alleen een blokkast. Diverse melders geven informatie over de situatie in de posten I en II.


Post I



    

Het emplacement in westelijke richting met post I d.d. 7 mei 1977.
(Foto's: W. Vos)



    

Het bloktoestel in post I te Nieuwe Schans.
(Foto's: W. Vos (links) en R. Stremming (rechts) ).




Tekening van de handelinrichting in post I.



Post I lag aan de kant van Winschoten en was een klein laagbouwseinhuis. Als bijnaam had het seinhuis "het Veldpostje".
Vanuit post I werden de seinen met rood-witte palen bediend. Na het laatste wissel naar Winschoten stond dan nog een blokseinpaal. Deze werd alleen bediend er een trein naar Winschoten reed. Rangeerdelen mochten hier niet verder rijden.
Post I had geen grendels maar draadsperren die in de draden van het inrijsein zaten.



Post II




Post II.
(Foto: W. Vos)



    

De handelinrichting in post II.
(Foto's: W. Vos)




Tekening van de handelinrichting in post II.



Post II was normaal niet bezet en werd alleen in dienst genomen als er treinverkeer van of naar Weener moest plaatsvinden.
In de dagelijkse praktijk pendelde de dienstdoende seinhuiswachter tussen post I en post II; dit had tot gevolg dat doorrijden in Nieuwe Schans niet mogelijk was.
Deze post lag aan de Duitse kant van Nieuwe Schans vlak bij de beweegbare brug over de Westerwoldse Aa. Daarnaast stond er voor de brug een afsluitlantaarn. Via een handel was de lantaarn bedienbaar.
De brug was voorzien van een slot waarvan de sleutel normaal in het bloktoestel stak (veld 2). Naast de post lag ook een overweg welke bediend werd door handels in het bloktoestel. Het inrijsein (E 1-3 ) werd elektrisch bediend m.b.v. het krukje in veld 9. Tussen Weener (D) en Nieuwe Schans was telefonisch blokstelsel en dus geen vensterwisseling.

De spoorlijn richting Weener met de brug over de Westerwoldse Aa.
(Foto: R. Stremming)


Begin

Jaren tachtig


Vooruitlopend op de modernisering van de beveiliging zijn enkele wijzigingen in de beveiliging aangebracht.
Opgebroken zijn de sporen 7 t/m 9, de wissels 1, 2, 3, 29, 30, 31 en 32 en het sein C7 .


De emplacementstekening van Nieuwe Schans na de wijzigingen.



Post T



In post T is niets gewijzigd.

Post I




Post I te Nieuwe Schans.
(Foto: R. Stremming)




Tekening van de handelinrichting in post I na de wijzigingen.


Post II

Ook post II bleef ongewijzigd.

Slot


Tijdens de daluren was de beveiliging van het station Nieuwe Schans uitgeschakeld en werd het treinverkeer afgewikkeld met het z.g. "Penning rijden".
De procedure m.b.t. dit "Penning rijden" wordt hier beschreven. (bestandsgrootte 51 kB).

Gedurende de laatste jaren werden de posten I en II door één seinhuiswachter bediend omdat er maar twee Duitse treinen op een dag reden en de regionale treinen allen kop maakten; de wachter moest wel heen en weer fietsen tussen de posten.

Met ingang van 8 april 1989 is de klassieke beveiliging vervallen en is de beveiliging van dit station een onderdeel geworden van de NX/CVL beveiliging bediend vanuit Groningen.

Voor een beschrijving van de brugpost Rensel klik hier.
Voor een beschrijving van het station Winschoten klik hier.

Terug naar Home Terug naar seinhuizen