Nieuw Amsterdam / Schoonebeek

Op 15 mei 2024 zijn een aantal foto's uit het jaar 1983 uit de collectie van wijlen de heer Maarten Reijnhout en een aantal foto's uit de Beeldbank van de NVBS toegevoegd;
deze nieuwe foto's zijn te herkennen aan de blauwe beschrijving van de foto's.
In de emplacementstekening zijn de namen van de overwegen vermeld en er is een beschrijving van het station Schoonebeek toegevoegd.

Nieuw Amsterdam

Het station Nieuw Amsterdam ligt in het Drentse dorp Nieuw Amsterdam aan de spoorlijn Zwolle – Emmen bij km. 66.172.
Het station, van het type tweede klasse van de NOLS, is op 1 november 1905 geopend, in 1993 werd het oorspronkelijke stationsgebouw afgebroken en werd er een eenvoudige abri geopend.
Opmerkelijk is dat het station in Veenoord (ooit een apart dorp in een andere gemeente) ligt, terwijl de uitgang uitkomt in Nieuw-Amsterdam.

Even onder Nieuw Amsterdam takt de spoorlijn af naar Schoonebeek. Deze spoorlijn is op 20 december 1946 in gebruik genomen.

De perronzijde van het stationsgebouw d.d. 10 maart 1981. (Foto: K.H. Nauta) ^(links)
en de straatzijde van het hetzelfde stationsgebouw d.d. 23 oktober 1974. (Foto: F.J. Hoevenagel) ^(rechts).
(bron: Stichting SNR Railverzamelingen)

Het emplacement in noordelijke richting ^(links) en in zuidelijke richting ^(rechts) d.d. 1 mei 1976.
(Foto's: Wim Vos)

Het uitrijbordes B^s_1-3 en B^c_1-3 ^(links)en de locomotief NS 2450 met goederentrein 760508 Emmen - Almelo kruist met het treinstel NS 145 als trein 8047 Zwolle - Emmen
met op de voorgrond de achterzijde van het uitrijbordes B^s_1-3 en B^c_1-3 ^(rechts) d.d. 10 maart 1981.
(Foto's: K.H. Nauta) (bron: Stichting SNR Railverzamelingen)

Een bord 'Baanvaksnelheid 30 km/u' voor de richting Schoonebeek en een bord 'Plaatselijke snelheidsbeperking 60 km/u' voor de richting Coevorden d.d. 23 oktober 1974.
(Foto: F.J. Hoevenagel) (bron: Stichting SNR Railverzamelingen) ^(links)
en post I gezien in zuidelijke richting met rechts van het spoor van links naar rechts het baanvaksnelheidsbord 30 km/uur richting Schoonebeek, idem 100 km/uur richting Coevorden (sein 316 SR),
het R-bord (sein 302 SR) dat aangeeft tot waar gerangeerd mag worden en het aankondigingsbord (sein 318 SR) voor de AKI in de Nieuweweg d.d. 18 mei 1985.
(Foto: R. Ankersmit) ^(rechts).

Dezelfde borden in kleur als op de vorige zwart-wit foto. (Collectie: Maarten Reijnhout (†)) ^(links)
en de draaibrug over de Verlengde Hoogeveensche Vaart met rechts de overweg in de Industrieweg gezien in noordwestelijke richting d.d. 18 mei 1985.
(Foto: R. Ankersmit) ^(rechts).

Deze draaibrug is met ingang 30 mei 1986 vervangen door een hefbrug.

Links de spoorlijn richting Coevorden en rechts de spoorlijn richting Schoonebeek met op de achtergrond de AKI in de Nieuweweg d.d. 7 april 1981.
(Foto: K.H. Nauta) (bron: Stichting SNR Railverzamelingen) ^(links)
en het baanvak Emmen - Coevorden gezien in de richting Coevorden met op de voorgrond de lijn naar Schoonebeek d.d. 27 augustus 1960.
De passerende goederentrein 5037 (Coevorden - Nieuw Amsterdam) bestaat deze dag uit niet meer dan de losse locomotief NS 2462.
(Foto: R. Ankersmit) ^(rechts).

Het noordelijke gedeelte van het emplacement met de electrisch bediende wissels 9, 11 en 12 d.d. 1 mei 1976.
(Foto: Wim Vos)

Gebruikte afkortingen:

Na = Nieuw Amsterdam
Co = Coevorden
Emn = Emmen
Sb = Schoonebeek

Blokstelsels:

Nieuw Amsterdam - Coevorden = Blokstelsel A
Nieuw Amsterdam - Emmen = Blokstelsel A
Nieuw Amsterdam - Schoonebeek = geen blokstelsel

De emplacementstekening van Nieuw Amsterdam.

De beveiliging van het station Nieuw Amsterdam bestond uit de posten T en I.
In de beide posten waren Siemens & Halske handelinrichting geplaatst; voor een uitleg over de werking van deze toestellen klik hier.

Post T

De handelinrichting in post T.
(Foto's: Wim Vos ^(links)en Robbert Stremming) ^(rechts).

De handelinrichting in post T.
Naast de handelinrichting staat het toestel voor de bediening van de overweg in de Bedrijvenweg met daarboven de monitor.
(Collectie: Maarten Reijnhout (†))

Details van de handelinrichting in post T d.d. 31 januari 1976.
(Foto's: Wim Vos)

Details van de handelinrichting in post T d.d. 16 april 1983.
(Foto's: Wim Vos)

Tekening van de handelinrichting in post T.

Post T was gehuisvest in het stationsgebouw.
Een bijzonderheid aan post T was de aanwezigheid van de blokvensters voor zowel de richting Emmen als Coevorden. Deze zitten in de meeste gevallen op de nevenposten.
Ook bijzonder waren de melders van de in- en uitrijseinen op post T. Deze waren allen voorzien van onveiligvallers.
Dit zijn electro-mechanische koppelingen welke wanneer bekrachtigd als doorgaande stang werkt. Echter als deze niet is bekrachtigd dan valt de arm terug in de stand "stop" ondanks dat het handel uit de stand stop aangeeft.
Via melders was de stand van het sein dan te zien.

De wisselsper bij het wissel 2. (Collectie: Maarten Reijnhout (†))

De wissels 1 en 2 waren voorzien van sperren; deze sperren werden bediend door het handel in veld 15 van de handelinrichting in post T.
Voor alle treinbewegingen van of naar Coevorden of Schoonebeek moest dit handel worden omgelegd; de dagelijkse praktijk was dat dit handel permanent was omgelegd.

De wissels 9, 10 en 12 werden electrisch bediend d.m.v. krukjes en drukknoppen.
De bediening van deze wissels werkte als volgt:

Eerst drukte men de knop in voor het vrijmaken van krukje 1 of 3;
bij het indrukken van een knop ging de groene lamp boven de drukknop branden ten teken dat de spermagneet vrij kwam;
daarna kon men door het indrukken van de knop voor krukje 2 of 4 en het omleggen van het krukje het wissel bedienen;
dit krukje had 3 standen waarbij de middenstand normaal was en de beide andere standen het wissel deden omlopen naar de gewenste stand;
de krukjes werden pas weer teruggelegd als de rijweg werd afgebroken. De wissels bleven in de laatst gelegde stand liggen tot deze door de krukjes 2 of 4 weer werden omgelegd.

Details van de handelinrichting in post T voor de bediening van de electrische wissels 9, 10 en 12 d.d. 16 april 1983.
(Foto's :Wim Vos)

Post I

Post I was een eenvoudige post en had alleen zijn bestaansrecht vanwege de brug. Zonder de brug was deze post niet nodig geweest.
De brugsleutel was normaal aanwezig in het veld 1 van de handelinrichting en kon worden uitgenomen als het brugvenster in veld 1 groen was.
Tevens bediende post I alleen de inrijseinen aan de zijde Schoonebeek en Coevorden en het wissel van de splitsing.
Voor het binnennemen van een trein kreeg de post opdrachtvensters.
Bij het vertrek moest post I aan post T medewerking verlenen door het geven van het venster in veld 7.
Afhankelijk van de stand van het krukje van veld 7 kwam dan op post T één van de vensters in veld 13 of 14 vrij.

Post I d.d. 7 april 1981.
(Foto: K.H. Nauta) (bron: Stichting SNR Railverzamelingen)

De handelinrichting in post I d.d. 13 april 1983. (Foto's: Wim Vos) ^{(links en midden)}en hetzelfde toestel in het jaar 1983. (Collectie: Maarten Reijnhout (†)) ^(rechts).

Tekening van de handelinrichting in post I.

De "olietrein"

Een aantal keren per week reed er een "olietrein" van Schoonebeek naar Pernis en omgekeerd.
Deze trein moest kopmaken in Nieuw Amsterdam en vertrok vervolgens richting Coevorden of Schoonebeek.

Het omlopen van de locomotieven d.d. 17 april 1983.
(Foto's: Wim Vos)

De "olietrein" op spoor 3 d.d. 17 april 1983. (Foto: Wim Vos) ^(links)
en de locomotieven NS 2441, 2530 en 2426 met de lege olietrein 524656 Pernis - Schoonebeek op spoor 3 d.d. 18 juni 1984.
(Foto: K.H. Nauta) (bron: Stichting SNR Railverzamelingen) ^(rechts).

Schoonebeek

Het station Schoonebeek is een voormalig station dat door de Nederlandse Aardolie Maatschappij werd gebruikt voor het laden van aardolie die gewonnen werd in het olieveld onder Schoonebeek.
Het station werd op 20 december 1946 in gebruik genomen en de spoorlijn verbond Schoonebeek met de spoorlijn Zwolle – Emmen via Nieuw Amsterdam.

De spoorlijn is op 28 mei 2000 buiten gebruik gesteld; de brug over het Stieltjeskanaal is toen permanent open gezet, waardoor geen treinverkeer meer mogelijk is.
De nieuwe spoorbrug dateert uit de jaren '70; bij de verbreding van het kanaal verving deze nieuwe brug de uit de Zaanstreek afkomstige klapbrug die in de jaren '40 bij de aanleg van de lijn hier geplaatst was.

Sedert 4 september 1996 staat de brug permanent open omdat het Stieltjeskanaal door scheepvaartverkeer wordt gebruikt en dat het onzinnig is om dan steeds weer de spoorbrug te bedienen omdat dit spoor niet meer gebruikt wordt.
De lijn bleef nog liggen omdat mogelijk de oliewinning, en daarmee het treinverkeer, zou worden hervat.
Het transport gaat tegenwoordig echter per pijpleiding, waardoor de spoorlijn zijn functie heeft verloren.

De koper van de spoorlijn liet de complete lijn opbreken om de gronden aan de nabijgelegen landeigenaren door te verkopen.
In de zomer van 2012 begon de opbraak van het gehele traject en in het jaar 2015 was het spoor geheel verwijderd.

De emplacementstekening van Schoonebeek.

Het emplacement gezien in westelijke richting met het wissel 3 ^(links)en de westzijde van het emplacement gezien in oostelijke richting met in de verte de olielaadinstallaties ^(rechts)d.d. 5 maart 1961.
(Foto's: R. Ankersmit)

De olietrein 4760 (Schoonebeek - Pernis op zondag), bestaande uit de locomotieven NS 2437 en 2412 en 24 ketelwagens
met aan weerszijden een goederentreinbagagewagen (Dg) onderweg van Schoonebeek naar Nieuw Amsterdam d.d. 4 maart 1962. (Foto: R. Ankersmit) ^(links)
en de olietrein staat klaar voor het vertrek richting Pernis via Nieuw Amsterdam d.d. 17 april 1983. (Foto: Wim Vos) ^(rechts).

De spoorbrug in de spoorlijn tussen Nieuw Amsterdam en Schoonebeek ligt over het Stieltjeskanaal.
De brug is in 1971 gebouwd bij de verbreding van het kanaal en ter vervanging van een oude uit de Zaanstreek afkomstige klapbrug die in de jaren '40 bij de aanleg van de lijn hier geplaatst was.
De reden dat de brug open staat is dat het Stieltjeskanaal door scheepvaartverkeer wordt gebruikt en dat het onzinnig is om dan steeds weer de spoorbrug te bedienen omdat dit spoor al sinds 4 september 1996 niet meer gebruikt wordt.

De oude spoorbrug met het panamawiel over het Stieltjeskanaal d.d. 4 maart 1962 (Foto: R. Ankersmit) ^(links)
en dezelfde spoorbrug d.d. 5 mei 1970 (Foto: J.C. de Jongh) (bron: Stichting SNR Railverzamelingen) ^(rechts).

De nieuwe spoorbrug over het Stieltjeskanaal gezien in noordelijke richting ^(links)
en dezelfde spoorbrug gezien in oostelijke richting ^(rechts)d.d. 18 juli 1978.
(Foto's: F.J. Hoevenagel) (bron: Stichting SNR Railverzamelingen)

Gelijktijdig met de bouw van de nieuwe spoorbrug zijn de hiervolgende wijzigingen in het baanvak Nieuw Amsterdam - Schoonebeek aangebracht:

De brugseinen C en D zijn vervangen door de lichtseinen 950 en 951.
Deze lichtseinen kunnen alleen rood of licht tonen; normaal brandt in deze seinen wit licht en dan is de brug gesloten en berijdbaar.
De overwegen in de Stieltjeskanaal West en Stieltjeskanaal Oost zijn voorzien van een AKI beveiliging.
De overweg in de Nieuw Amsterdamsestraatweg is voorzien van een HAKI beveiliging.

De emplacementstekening van Schoonebeek na de bovenstaande wijzigingen.

Alle bedieningshandelingen betreffende de Stieltjesbrug worden hier beschreven.

bedieningshandelingen van het station Nieuw Amsterdam worden hier beschreven.

Met ingang van 9 mei 1987 is de klassieke beveiliging te Nieuw Amsterdam vervallen en is de beveiliging van dit station een onderdeel geworden van de NX/CVL beveiliging bediend vanuit Zwolle.

Voor een beschrijving van het station Coevorden klik hier.
Voor een beschrijving van het station Emmen klik hier.

Terug naar Home

Terug naar seinhuizen