Hilversum

Het station Hilversum is (naast Hilversum Media Park en Hilversum Sportpark) een spoorwegstation in Hilversum en is gelegen aan de trajecten Amsterdam - Amersfoort en Hilversum - Utrecht, de Oosterspoorweg bij km. 27.200.
Het oorspronkelijke station werd geopend op 10 juni 1874. Vanaf het begin was het een belangrijk sneltrein- en intercitystation. Sinds mei 1995 stopten er twaalf jaar lang geen intercity's, tot woede van de bevolking van Hilversum.
Sinds 10 december 2007 stoppen alle treinen weer in Hilversum.
Het huidige stationsgebouw werd opgeleverd in 1992. De architect was Jan van Belkum. In de hal zijn gekleurde ramen naar een ontwerp van Joost van Santen, waardoor eens per dag een lichtstraal valt op een goudkleurige kolom in de stationshal. Naast het station huisvest het gebouw ook het regionale kantoor van de Belastingdienst, PareX Parts Exchange en enkele andere bedrijven.
Station Hilversum was sinds 28 mei 1995 geen intercitystation meer. Dit had te maken met de invoering van rechtstreekse Intercitytreinen Schiphol-Amersfoort over de in 1993 geopende Zuidtak, hierdoor verdubbelde het aantal intercitytreinen op de Gooilijn en was er geen ruimte meer om alle treinen te laten stoppen in Hilversum. Het paste ook in het beleid van die tijd om Intercity's op te waarderen, onder meer, door het realiseren van een hogere gemiddelde rijsnelheid. Door de aanleg van een 3e perron kon het station eind 2007 zijn intercitystatus terugkrijgen. Met de dienstregeling van 2007 zijn Intercity-treinen overigens op meer stations gaan stoppen, onder meer op overstapstations zoals Hilversum (en Gouda).
Naast de aanleg van een derde perron, omvatte het project ook de bouw van een nieuwe tunnel voor fietsers en voetgangers onder het station. Deze vervangt de bestaande voetgangerstunnel en de spoorwegovergang direct naast het station. De tunnel is functioneel in tweeën gedeeld: een stationstunnel voor reizigers en (afgeschermd door een glazen afscheiding) een openbare tunnel met fiets- en voetpad: het is niet mogelijk om in de tunnel van het ene gedeelte in het andere gedeelte te komen. Dat kan alleen via de voor- of achterzijde van het station. Door het verdwijnen van de spoorwegovergang was het mogelijk de perrons in noordelijke richting te verlengen. Post T, die sinds 1996 niet meer in gebruik was, en nu in de weg stond van de perronverlenging, is op 29 maart 2008 gesloopt.
Met de bouw van de tunnel en het 3e perron (een eilandperron) is in de tweede helft van 2006 begonnen. Op 10 meter diepte is ProRail bij het slaan van damwanden echter onverwacht op harde grondlagen gestuit, zodat er met een andere methode verder gewerkt moest worden. Dat verliep succesvol; in november 2006 lag er al een tunneldek onder de sporen 903 en 904.
Het nieuwe eilandperron was eind 2007 grotendeels gereed en er is een sein bij spoor 904 richting Utrecht/Amersfoort geplaatst met het nummer 30. Sinds maandag 5 november 2007 is de westzijde van het perron, spoor 4, in gebruik voor de treinen in de richting van Naarden-Bussum. Ook is sinds 3 november de nieuwe tunnel in gebruik genomen. Sinds 3 december is ook spoor 5 in gebruik.

Voor alle bijzonderheden over deze ombouw klik hier.

Het perron en het stationsgebouw van Hilversum d.d. 2 juli 1974.
(Foto: W. Vos)

De sporen richting Naarden - Bussum ^(links)en het noordelijke gedeelte van het emplacement ^(rechts) d.d. 2 juli 1974.
(Foto's: W. Vos)

Het zuidelijke gedeelte van het emplacement d.d. 2 juli 1974.
Links de spoorlijn richting Baarn en rechts de spoorlijn richting Blauwkapel.
Het sein 40 is voorzien van een richtingaanwijzer ("koeiekop") (Sein 252 SR).
(Foto's: W. Vos)

Het emplacement in noordelijke richting ^(links)en het dwergsein no. 68 ^(rechts)d.d. 26 februari 1975.
(Foto's: W. Vos)

De sporen zijde Baarn ^(links)en het vertrek van een intercity richting Amersfoort ^(rechts)d.d. 26 februari 1975.
Achter aan deze trein is een stroomlijnpostrijtuig, type Pec zichtbaar.
(Foto's: W. Vos)

Gebruikte afkortingen:

Hvs = Hilversum
Hvsm = Hilversum Mediapark
Hvsp = Hilversum Sportpark
Brn = Baarn
Cra = Stapelplaats Crailoo
Hor = Hollandsche Rading
Ndb = Naarden - Bussum

Blokstelsels:

Hilversum - Baarn = Automatisch blokstelsel ingericht voor dubbelspoorrijden
Hilversum - Naarden = Bussum = Automatisch blokstelsel ingericht voor dubbelspoorrijden
Hilversum - Blauwkapel = Automatisch blokstelsel ingericht voor dubbel - enkelspoorrijden

Voor een uitleg over de werking van het geplaatste NX-toestel klik hier

De emplacementstekening van Hilversum.

Post T

Het emplacement in noordelijke richting met post T.
(Foto: J.G.C. van de Meene)

Het NX-toestel in post T d.d. 29 juli 1975.
(Foto's: W. Vos)

Het NX-toestel in post T.
(Foto's: W. Vos)

Tekening van het toestel in post T.

Er waren nogal een aantal bijzonderheden in de beveiliging van Hilversum.

Langs de spoorlijn vanaf Blauwkapel stond het normaal automatisch werkende lichtsein 704.
Dit sein kon door het terugdraaien van de seinknop in de stand stop worden gebracht en dit werd gedaan als er een lange goederentrein moest stoppen voor het inrijsein 70 en de overweg in de Soestdijkerstraatweg door de lengte van deze trein gesloten bleef;
deze goederentrein stopte dan voor het sein 704 en dit sein werd uit de stand stop gebracht als ook het inrijsein 70 uit de stand stop was gekomen;

op het bedieningstableau zijn ter hoogte van Hollandsche Rading twee lampjes "Hor" geplaatst t.b.v. de omroep te Hollandsche Rading, deze lampjes gaan branden als er een trein langs het perron te Hollandsche Rading staat;
deze omroep werd vanuit Hilversum gedaan;

de aankondigingssectie van de AHOB in de Hoge Larenseweg begint net voorbij de seinen 30 t/m 38 in de sporen 3 t/m 7;
een langs het perron op spoor 3 stoppende trein houdt deze overweg dus gesloten tijdens het stationement; om dit te voorkomen zijn de volgende maatregelen genomen:

Om een te vroege aankondiging van de AHOB in de Hoge Larenseweg te voorkomen voor een op spoor 3 stoppende trein uit de richting Baarn of Blauwkapel, mag sein 16 mag pas worden bediend nadat het linker bezetspoorlampje in spoor 3 op het tableau is gaan branden;
dit lampje gaat branden nadat de trein gedurende 6 seconden het geïsoleerde spoorgedeelte tussen km. 28.369 en lm. 28.333 heeft bezet.

Vanuit de post wordt ook de overweg in de Larenseweg bediend.

Tekening van het bedieningstoestel voor de overweg in de Larenseweg.

Proefgebied Elektronische Beveiliging Simis

Begin jaren tachtig ontwikkelde NS samen met fabrikant Siemens een nieuw beveiligingssysteem op basis van elektronica-sturing en elektronica-schakelingen. Tot dan was de beveiliging bij NS voornamelijk gestoeld op de vertrouwde relaistechniek met als bediening de bekende NX-, AR- en CVL-systemen.

Hilversum heeft van 2 maart 1959 tot 13 december 1996 zo’n relaisbeveiliging met NX-sturing gekend. Daarna vond de sturing plaats vanuit Amersfoort met EBP.
Het relaishuis in Hilversum was ondergebracht in de voormalige post T-NX.
In de periode van 2 mei 1986 tot oktober 1992 is Hilversum proefgebied geweest voor de toepasbaarheid van de in ontwikkeling zijnde elektronische beveiliging van Siemens. Hierbij werden de veiligheidscircuits vervangen door elektronica. Siemens had een dergelijk systeem in het programma, wat na enige aanpassingen geschikt was voor NS-beveiliging. Bij de NS wordt dit EBS genoemd: Elektronische Beveiliging Simis. Simis staat op zijn beurt weer voor Sicheres Mikrocomputersysteem Siemens. De bediening werkte echter met EBP (zoals ook bij vele emplacementen die nog met B-relais zijn uitgerust), voluit Elektronische BedienPost genoemd.

In de jaren tachtig is de stap genomen om ook de veiligheidscircuits te vervangen door elektronica. Siemens had hiervoor de oplossing. Dit bedrijf had al een systeem ontwikkeld dat na enige aanpassingen aan de Nederlandse beveiliging ook in Nederland toepasbaar was. In Duitsland staat deze beveiliging onder de naam ESTW bekend (Elektronisches STellWerk). Als eerste werd een proef gehouden met het systeem in Hilversum. Deze proef startte op 2 mei 1986. Na een periode van 6 jaar is deze proef beëindigd. Omdat het systeem positief werd bevonden werd hierna Rotterdam CS met deze beveiliging uitgerust.

Net zoals bij de EBP is een groene lijn de ingestelde rijweg, een gele een bezetmelding. Een blauwe lijn is een spoor zonder bovenleiding. Perrons, overwegen en overpaden zijn de oranje lijnen.
Met behulp van het toetsenbord kan het complete emplacement bediend worden. De bediening vindt op bijna dezelfde wijze plaats als bij EBP, alleen moet geen begin- en eindspoor worden opgegeven maar begin- en eindsein, precies zoals bij de oudere NX-beveiliging met begin- en eindknop. Daarnaast is er de mogelijkheid om een rijweg in te stellen door stoptonend sein. Het kan namelijk voorkomen dat een sein niet uit de stand stop kan komen. Door deze functie worden wel alle wissels in de rijweg vergrendeld maar het sein zal niet uit de stand stop komen.
Voor het apart omzetten van wissels, het vrijgeven van wissel- en bruggrendels, inschakelen van stopplaatsseinen, wisselverwarming, rijrichtingkering, seinverlichting hoog/laag, moet gebruik gemaakt worden van de functie "individuele bediening".
Voor het verhinderen van bediening van wissels e.d. zijn er twee mogelijkheden: "verhinderen bediening" (VHB) en "verhinderen rijweg" (VHR). Met VHB kunnen bijvoorbeeld wissels in één stand vergrendeld worden. Met VHR kan verhinderd worden dat ook daadwerkelijk een rijweg over het wissel of sein ingesteld wordt.

De proefopstelling van de elektronische beveiliging d.d. 20 maart 1988.
(Foto's: W. Vos)

Klik hier om de B Voorschriften waarin deze beveiliging uitvoerig wordt toegelicht te lezen.

Met ingang van 13 december 1996 is de NX beveiliging te Hilversum vervallen en is de beveiliging van dit station een onderdeel geworden van de ProRail Procesleiding Amersfoort.

Voor een beschrijving van het station Baarn klik hier.
Voor een beschrijving van de post Blauwkapel klik hier.
Voor een beschrijving van het station Naarden = Bussum klik hier.

Terug naar Home

Terug naar seinhuizen