Station Heerenveen is een station aan de spoorlijn Leeuwarden – Zwolle bij km. 138.178 en tot 12 juli 1970 ook aan de tramlijn Heerenveen - Joure - Lemmer.
Het oorspronkelijke stationsgebouw is het type SS Hoogezand (vernieuwde uitvoering van type derde klasse ontworpen door architect K.H. van Brederode) en werd geopend op 15 januari 1868 en werd gesloopt in 1983.
In 1982 werd het huidige station ontworpen door Jan van Belkum. Hierbij bevinden zich het trein- en busstation onder dezelfde overkapping. In 1984 werd dit station geopend en in 1985 kreeg het de Brunel Award, een designprijs voor het spoorbedrijf.
Het (oude) stationsgebouw van Heerenveen. (bron: Stationsweb.nl)
Gebruikte afkortingen:
Hr = Heerenveen
Akm = Akkrum
Del = Blokpost Het Deel (richting Akkrum)
Wv = Wolvega
Blokstelsel:
Meppel - Leeuwarden = Blokstelsel III
De beveiliging van het station Heerenveen bestond uit de posten T, I en II.
In deze posten waren Siemens & Halske handelinrichtingen geplaatst.
Voor een uitleg over de werking van de geplaatste toestellen klik hier.
Onderstaand worden twee tijdperken van de situatie te Heerenveen besproken.
De emplacementstekening van Heerenveen vanaf het jaar 1955
Bij het station Heerenveen lag de aansluiting van de tramlijn richting Joure en Lemmer. De lijn was oorspronkelijk een stoomtramlijn die Lemmer met Joure verbond, van hieruit kon men verder reizen naar Heerenveen of Sneek.
In Lemmer bestond twee maal per dag aansluiting op de Lemmerboot naar Amsterdam. De lengte van deze spoorlijn was ongeveer 18 kilometer.
De lijn werd van 1901 tot 1947 geëxploiteerd door de Nederlandsche Tramweg Maatschappij (NTM), er werd gereden met stoomtrams. Vanaf 1947 reden er alleen nog goederentrams.
Later werd de lijn geëxploiteerd door de NS. De lijn werd in 1968 gesloten en in het jaar 1970 opgebroken.
De kruising van deze tramlijn met de spoorlijn Meppel - Leeuwarden lag bij post II aan de noordzijde van het emplacement. Deze kruising werd beveiligd met stop-ontspoortongen en klapborden langs de tramlijn.
Post T
Tekening van de handelinrichting in post T.
Post T was ondergebracht in het stationsgebouw.
Zoals uit de tekening blijkt werden in deze post slechts de grendels op de handwissels en stop-ontspoorblokken 20 en 29 bediend en werden de vensters van de stationsbeveiliging bediend.
De stand van de voorbijgangsvensters in de posten I en II werd aangegeven door middel van de twee melders.
Post I
Tekening van de handelinrichting in post I.
Post I lag aan de zuidzijde van het emplacement bij de brug over de Veenscheiding.
In verband met mogelijke rangeerbewegingen over de brug was voor de brug de rangeerstoplantaarn P geplaatst.
Het venster in veld 16 werd gewisseld met post II en de vensters in de velden 7 t/m 9 en 12 t/m 14 met post T.
Er was geen toestemming van post T nodig voor het openen van de brug.
Post II
Tekening van de handelinrichting in post II.
Post II lag aan de noordzijde van het emplacement.
In deze post werd de kruising tussen de tramlijn en de spoorlijn beveiligd.
Het venster in veld 8 werd gewisseld met post I en de vensters in de velden 3 t/m 5 en 11 t/m 13 met post T.
De aansluiting naar het onderstation bij km. 143.700 werd beveiligd door middel van sleutel Ha / Sta; deze sleutel was voorzien van een penning met de omschrijving Lastg. V.S. tot aansl. Alle bijzonderheden over de bediening van deze aansluiting worden hier toegelicht.(bestandsgrootte 184 kB).
Details van de sleutel Ha / Sta d.d. 1 oktober 1977. (Foto's: W. Vos)
De emplacementstekening van Heerenveen vanaf het jaar 1982
Zoals uit de bovenstaande tekening blijkt zijn in de jaren 1977 t/m 1982 een groot aantal wijzigingen aangebracht in de beveiliging van Heerenveen.
De wijzigingen zijn hieronder vermeld:
met ingang van 21 januari 1977 zijn de spoornummers van de sporen I, II en III zijn gewijzigd in 1,2 en 3 en zijn de wissels 13, 14, 15, 16, 17 en 18 A/B, de sporen 8, 9, 10, 14, 15 en het kopspoor achter het wissel 18 A/B zijn opgebroken;
met ingang van 23 oktober 1981 zijn bij de wissels 2 en 43 zijn VS borden geplaatst;
met ingang van 30 oktober 1981 zijn opgebroken de seinen A4 en B4, de centraal bediende wissels 4 en 10, de handwissels 7, 8 en 9, de grendels 4, 10, 7, 8 en 9 en het stop-ontspoorblok St 9;
Spoor 4 is een kopspoor geworden en de sporen 6 en 7 zijn opgebroken;
met ingang van 29 augustus 1982 zijn de handwissels 19 en 20 en de stop-ontspoorblokken St 19 en St 20 opgebroken;
Het nieuwe stationsgebouw is in gebruik genomen op 13 januari 1984.
Post T
De handelinrichting in post T d.d. 1 oktober 1977. (Foto's: W. Vos)
Tekening van de handelinrichting in post T.
Post T was ondergebracht in het stationsgebouw.
Zoals uit de tekening blijkt zijn alle handels vervallen.
Post I
Het emplacement in noordelijke richting ter hoogte van post I (links) en Post I met de brug over de Veenscheiding (rechts) d.d. 1 oktober 1977. ( Foto's: W. Vos)
De handelinrichting in post I d.d. 1 oktober 1977. ( Foto's: W. Vos)
Tekening van de handelinrichting in post I.
Post I lag aan de zuidzijde van het emplacement bij de brug over de Veenscheiding.
Rangeerstoplantaarn P (links) en de kruk waarmee de brug wordt geopend (rechts) d.d. 1 oktober 1977. ( Foto's: W. Vos)
Post II
Post II te Heerenveen d.d. 1 oktober 1977. (Foto: W. Vos)
De handelinrichting in post II d.d. 1 oktober 1977. ( Foto's: W. Vos)
Tekening van de handelinrichting in post II.
Post II lag aan de noordzijde van het emplacement.
Alle bedieningshandelingen worden hier beschreven (bestandsgrootte 184 kB).
Met ingang van 4 december 1984 is de klassieke beveiliging vervallen en is de beveiliging van dit station een onderdeel geworden van de NX/CVL beveiliging bediend vanuit Zwolle.
Voor een beschrijving van het station Akkrum klik hier.
Voor een beschrijving van de blokpost Het Deel klik hier.
Voor een beschrijving van het station Wolvega klik hier.
Een film van Henk Bruyns over de oude spoorbrug over de Veenscheiding te Heerenveen.
Deze brug werd nog handmatig bediend en is in 1982 afgebroken en vervangen voor een vaste brug.
Wat er overbleef
Eén van de voormalige inrijbordessen staat opgesteld voor het station.
Het voormalige inrijbordes te Heerenveen d.d. 16 april 2011. (Foto's: P.P. van Birgelen)
Het (oude) stationsgebouw van Heerenveen.
Terug naar Home 
Terug naar seinhuizen