Hengelo (NX - CVL beveiliging)
Deze beveiliging omvatte de stations Wierden, Almelo, Hengelo, Enschede en Oldenzaal; vanaf 5 september 1984 werden ook de stations Vriezenveen en Vroomshoop vanuit deze post bediend.
Wierden
Het station Wierden is gelegen aan de spoorlijn Deventer - Almelo bij km. 33.370 en werd op 1 januari 1881 geopend. Vanaf 1888 liep ook de spoorlijn Deventer - Almelo langs Wierden.
In eerste instantie lagen er twee enkelsporige spoorlijnen naast elkaar tussen Wierden en Almelo. De spoorlijnen uit Zwolle en Deventer werden namelijk door verschillende maatschappijen geëxploiteerd, respectievelijk de Staatsspoorwegen en de HIJSM. Toen de maatschappijen na jarenlange concurrentie gingen samenwerken, werd de spoorlijn omgebouwd tot een normale dubbelsporige lijn.
In 1951 werd de spoorlijn Deventer - Almelo geëlektrificeerd. Spoor 3, waar doorgaans de treinen Enschede - Zwolle stoppen, is pas in 2016 van bovenleiding voorzien (samen met de rest van van de spoorlijn Wierden - Zwolle).
Het oorspronkelijke stationsgebouw uit 1881 was van het standaardtype Heino groot, één van de standaardtypen van de tweede generatie Waterstaatstations.
Het gebouw werd in 1965 vervangen door een nieuw gebouw van het type Douma standaard, ontworpen door architect Cees Douma. Het loket heeft later plaatsgemaakt voor een cafetaria.
Het stationsgebouw van Wierden met de sporen in westelijke richting d.d. 17 april 1985.
(Foto: W. Vos)
Het emplacement in westelijke richting (links) en de sporen richting Almelo (rechts) d.d. 17 april 1985.
(Foto's: W. Vos)
Almelo
Het station Almelo werd op 18 oktober 1865 geopend en ligt aan de lijn Almelo – Salzbergen bij km. 0.660.
De eerste steen werd gelegd op 13 mei 1865 door minister Thorbecke.
Het emplacement van het station lag deels langs het Overijssels kanaal.
In 1881 werd de spoorlijn Zwolle – Wierden – Almelo geopend, en in 1893 werd het eerste gebouw al vervangen door nieuwbouw.
Op 1 oktober 1906 werd de spoorlijn naar Mariënberg geopend.
In 1907 werd het station grondig verbouwd en kreeg het zijn huidige eilandperron. In 1962 kreeg Almelo zijn derde en huidige stationsgebouw, waarbij het eilandperron behouden bleef. Het ontwerp is van Koen van der Gaast en J.H. Baas. Het station werd in maart 2013 voorgedragen als rijksmonument.
Opmerkelijk is dat de sporen in omgekeerde richting genummerd zijn: spoor 1 ligt niet langs het stationsgebouw.
De aankomst van een trein uit Vriezenveen (links) en het westelijke gedeelte van het emplacement in oostelijke richting (rechts) d.d. 17 april 1985.
(Foto's: W. Vos)
Een opgestelde DE 1 (links) en het westelijke gedeelte van het emplacement in westelijke richting (rechts) d.d. 17 april 1985.
(Foto's: W. Vos)
Het emplacement in oostelijke richting (links) en in westelijke richting (rechts) d.d. 17 april 1985.
(Foto's: W. Vos)
De sporen richting Hengelo d.d. 17 april 1985.
(Foto: W. Vos)
Hengelo
Het stationsgebouw van Hengelo.
(bron: www.stationsweb.nl)
Station Hengelo is een Nederlands station dat werd geopend op 18 oktober 1865 aan de toen nieuwe lijn Almelo – Oldenzaal – Salzbergen.
Het ligt in het centrum van de Twentse stad Hengelo, aan de spoorlijnen Zutphen – Enschede en Oldenzaal – Almelo.
Eerste station: 1866 - 1898
Het eerste stationsgebouw in Hengelo was een noodgebouw. In 1866 kwam een nieuw station gereed. Bij het Staatsspoor (SS) deelde men de stations in klassen in en Hengelo kreeg een station SS type 3e klasse.
Dit gebouw deed dienst tot 1898, toen het door een tijdelijk station werd vervangen.
Tweede station: 1899 - 1944
Hengelo groeide snel aan het einde van de negentiende eeuw en ook de bedrijvigheid nam toe.
Omdat de spoorbomen erg vaak gesloten waren, werd er een loopbrug over het spoor gebouwd, maar voor het rijdende verkeer was dit geen oplossing.
In 1899 werd dan eindelijk de machtiging door Den Haag gegeven om een nieuw station te bouwen.
De kosten voor het gebouw en de ophoging van het emplacement en alle kunstwerken zoals tunnels werden toen op f 2.300.000 geraamd.
Het zand voor de ophoging van het emplacement en de spoorlijnen werd in Driene afgegraven en zo ontstond het waardevolle natuurgebied Landgoed Lonnekermeer.
Het stationsgebouw werd door Ir. G.W. van Heukelom (1870-1952) gebouwd. In 1900 werd tevens de stationsoverkapping gebouwd. Deze overkapping, die enkele jaren geleden geheel is gerestaureerd, is een voorbeeld van een constructie uit gietijzer.
Derde station: 1951 - heden
Het station, dat ongeveer ter hoogte van de Beursstraat stond, werd in oktober 1944 bij het verwoestende bombardement op Hengelo zwaar beschadigd.
De bovenverdieping was grotendeels vernield en de herbouw zou veel geld hebben gekost.
De Nederlandse Spoorwegen namen het besluit om het te slopen en door een nieuw gebouw te vervangen.
Dit gebouw werd een stuk westelijker gebouwd in de stijl van de jaren vijftig.
In 1951 kwam het nieuwe station gereed. Voor het gebouw tekende H.G.J. Schelling (1888-1978).
Gelijksoortige stations van zijn hand zijn ook te vinden in Enschede, Zutphen, Leiden en Arnhem.
De gebouwen werden allemaal uitgevoerd in een constructie van gewapend beton, opgevuld met verschillende soorten van prefab betonnen elementen.
Ten zuiden van het oude station bevond zich het station Hengelo GOLS van de Geldersch - Overijsselsche Lokaalspoorweg-Maatschappij die de spoorlijn (Doetinchem / Winterswijk) - Boekelo - Hengelo exploiteerde.
Vanaf station Hengelo vertrok vroeger ook de chloortrein naar AKZO, die in 2006 is gestopt sinds Akzo de werkzaamheden heeft verplaatst naar Delfzijl. De verbinding met het AKZO-raccordement is inmiddels opgebroken.
Het westelijke gedeelte van het emplacement d.d. 11 april 1985.
(Foto's: W. Vos)
Een goederentrein met twee locs van de serie 2400 (links) en de sporen richting Oldenzaal en Enschede met links de spoorlijn richting Oldenzaal en rechts de spoorlijn richting Enschede (rechts) d.d. 11 april 1985.
(Foto's: W. Vos)
Het emplacement zijde Enschede (links) en de sporen richting Enchede (rechts) d.d. 11 april 1985.
(Foto's: W. Vos)
Diverse kastjes voor de vrijgave rangeren en de plaatselijke bediening van enkele wissels d.d. 11 april 1985.
(Foto: W. Vos)
Oldenzaal
Het station Oldenzaal ligt aan de spoorlijn Almelo - Salzbergen bij km. 26.139.
Het werd geopend op 18 oktober 1865.
Het emplacement in westelijke richting (links) en de oostzijde van het emplacement (rechts) d.d. 11 april 1985.
(Foto's: W. Vos)
De sporen richting Bentheim (links) en diverse kastjes voor de vrijgave rangeren en de plaatselijke bediening van enkele wissels (rechts) d.d. 11 april 1985.
(Foto's: W. Vos)
Dwergsein 262 met een extra witte lamp t.b.v. de vrijgave rangeren d.d. 11 april 1985.
(Foto: W. Vos)
Enschede
Het station Enschede ligt aan de spoorlijn Hengelo - Enschede bij km. 53.996.
Het emplacement in oostelijke richting (links) en in westelijke richting (rechts) d.d. 11 april 1985.
(Foto's: W. Vos)
De sporen in oostelijke richting (links) en de sporen in westelijke richting (rechts) d.d. 11 april 1985.
(Foto's: W. Vos)
Het spoor richting Gronau d.d. 11 april 1985 d.d. 11 april 1985.
(Foto: W. Vos)
Het "Bouwhuistunneltje" (links) en het emplacement Enschede Noord (rechts) d.d. 11 april 1985.
(Foto's: W. Vos)
Post T
Het geplaatste toestel was het grootste tableau in Nederland.
De ombouw van de NX - CVL beveiliging vond gefaseerd plaats:
- Wierden - Almelo: 24 november 1968
- Hengelo: 30 maart 1969
- Oldenzaal: 11 mei 1969
- Enschede: 1 juni 1969
- Vriezenveen / Vroomshoop: 5 september 1984
Gedurende de periode 30 maart - 11 mei 1969 was op het baanvak Hengelo - Oldenzaal blokstelsel III met als tussenpost blokpost 23 in gebruik en gedurende de periode 30 maart -1 juni 1969 was op het baanvak Hengelo - Enschede blokstelsel III met als tussenpost blokpost 81 in gebruik.
Naast het NX - CVL tableau was toen een blokkast geplaatst.
De blokkast voor het tijdelijke blokstelsel III tussen Hengelo en de blokposten 23 (richting Oldenzaal) en blokpost 81 (richting Enschede) in de NX - CVL post te Hengelo d.d. 30 april 1969.
(Foto: R. Ankersmit)
De sporen in oostelijke richting met de VL post en de losweg d.d. 11 april 1985.
(Foto: W. Vos)
Het interieur van de NX - CVL post d.d. 5 maart 1982.
(Foto: W. Vos)
Het tableaugedeelte met het station Wierden d.d. 5 maart 1982 (links) en het tableaugedeelte met de stations Wierden, Vroomshoop en Vriezenveen d.d. 15 september 1985 (rechts).
(Foto's: W. Vos)
Het tableaugedeelte met het station Almelo d.d. 5 maart 1982.
(Foto's: W. Vos)
Het tableaugedeelte met de vrije baan tussen Almelo en Hengelo met de stop-doorknoppen voor de haltes Almelo de Riet en Borne (links) en het tableaugedeelte met het station Hengelo (rechts)d.d. 5 maart 1982.
(Foto's: W. Vos)
Het tableaugedeelte met het station Hengelo (links) en het tableaugedeelte met het station Enschede (rechts)d.d. 5 maart 1982.
(Foto's: W. Vos)
Het tableaugedeelte met het station Oldenzaal d.d. 5 maart 1982.
(Foto's: W. Vos)
Het tableau in post T.
(Tekening Sven Zeegers).
(Scroll onder in het scherm naar rechts of links om een ander deel van de tekening te zien)
Gebruikte afkortingen:
- Hgl = Hengelo
- Aml = Almelo
- Amri = Almelo de Riet
- Bn = Borne
- Dv = Deventer
- Es = Enschede
- Mrb = Mariënberg
- Odz = Oldenzaal
- Vz = Vriezenveen
- Vhp = Vroomshoop
- Wdn = Wierden
Blokstelsels:
- Hengelo - Almelo - Wierden - Deventer = Automatisch blokstelsel ingericht voor dubbel - enkelspoorrijden
- Hengelo - Enschede = Automatisch blokstelsel ingericht voor dubbel - enkelspoorrijden
- Hengelo - Oldenzaal = Automatisch blokstelsel ingericht voor dubbel - enkelspoorrijden
- Oldenzaal - Bentheim = Automatisch blokstelsel ingericht voor dubbelspoorrijden
- Almelo - Vroomshoop = Automatisch blokstelsel ingericht voor enkelspoorrijden
Voor een uitleg over de werking van het geplaatste NX-toestel klik hier.
De emplacementstekening van Wierden.
De emplacementstekening van Almelo.
De tekening van het baanvak Almelo - Hengelo.
De emplacementstekening van Hengelo.
De emplacementstekening van Enschede.
De emplacementstekening van Enschede Noord en Enschede Haven.
De emplacementstekening van Oldenzaal.
De tekening van het baanvak Almelo - Mariënberg.
Te Vriezenveen waren automatische wissels en te Vroomshoop waren bedienbare wissels geplaatst; de inrijseinen van Vriezenveen waren automatisch werkende seinen en de inrijseinen van Vroomshoop waren bedienbare seinen.
Met ingang van 18 maart 2002 is de NX - CVL beveiliging te Hengelo vervallen en is de beveiliging van deze stations een onderdeel geworden van de ProRail Procesleiding Zwolle; dit was de laatste NX - CVL beveiliging die buiten dienst werd gesteld.
Voor een beschrijving van de NX - CVL beveiliging te Deventer klik hier.
Terug naar Home Terug naar seinhuizen