Groningen Losplaats

Op 16 april 2024 zijn een aantal foto's uit het jaar 1983 uit de collectie van wijlen de heer Maarten Reijnhout en een aantal foto's uit de Beeldbank van de NVBS toegevoegd;
deze nieuwe foto's zijn te herkennen aan de blauwe beschrijving van de foto's.

Het station Groningen Losplaats lag even buiten station Groningen aan de spoorlijnen naar Nieuweschans en Meppel.
Bij Groningen Losplaats ligt een overgang van twee keer dubbel spoor naar dubbel enkelspoor waarbij de mogelijkheid was om van spoor te wisselen tussen de beide dubbelsporen en de beide enkelsporen ter hoogte van post VI.

De emplacementstekening van Groningen Losplaats.

Gebruikte afkortingen:

Gnl = Groningen Losplaats
Gn = Groningen
On = Onnen
Wha = Waterhuizen Aansluiting

Blokstelsels:

Groningen Losplaats - Groningen (spoor a¹) = Speciaal blokstelsel A met venstertjes.
Groningen Losplaats - Groningen (spoor b¹) = Blokstelsel A.
Groningen Losplaats - Groningen (spoor c¹) = Blokstelsel A.
Groningen Losplaats - Onnen (sporen q en r) = Blokstelsel III.
Groningen Losplaats - Onnen (spoor p) = Blokstelsel A.
Groningen Losplaats - Waterhuizen Aansluiting = Blokstelsel III.

De beveiliging van dit station bestond uit de posten VI en VII.
In de beide posten was een Siemens & Halske handelinrichting geplaatst; voor een uitleg over de werking van deze toestellen klik hier.

Post VI

Post VI stond aan de noordzijde van het emplacement.

;

Post VI d.d. 9 oktober 1977. (Foto: K.H. Nauta) ^(links)en de noordzijde van het emplacement met links post VI d.d. 19 oktober 1977. (Foto: F.J. Hoevenagel) ^(rechts)
(bron: Stichting SNR Railverzamelingen)

De sporen richting Groningen. (Collectie: Maarten Reijnhout (?)) ^(links)en het uitrijsein O^ad.d. 19 oktober 1977. (Foto: F.J. Hoevenagel) (bron: Stichting SNR Railverzamelingen) ^(rechts).
Het sein met een vertrekbord staat tussen een stopseinlantaren en een R-bord voor de rangeergrens.
Voor het sein staat een laaggeplaatst baanvaksnelheidsbord (40 km/u) geldend voor het spoor a¹ en op de voorgrond een eerste exemplaar van een tweeplanksbaak, laaggeplaatst vanwege het profiel van vrije ruimte.

De noordzijde van het emplacement gezien in noordelijke richting d.d. 7 april 1979. (Foto: K.H. Nauta) (bron: Stichting SNR Railverzamelingen)

Het bloktoestel in post VI d.d. 10 april 1976.
(Foto's: Wim Vos)

Het interieur van post VI ^(links)en een close-up van de handelinrichting in post VI ^(rechts).
(Collectie: wijlen Maarten Reijnhout)

Tekening van het bedieningstoestel in post VI.

Daarnaast was er een klein kastje voor de aankondiging en medewerking van wachtpost 73 welke een eindje verderop richting Groningen lag.
Met dit kastje werden de treinen aangekondigd en moest medewerking worden gevraagd voor treinen naar Groningen.
De handelingen worden hiervolgend besproken:

Voordat post VI het sein O^a uit de stand stop kan brengen of het krukje in de velden 1 of 3 kan omleggen moet de drukknop "Akd wp 73 tr n. Gn over spoor a", "Akd wp 73 tr n. Gn over spoor b" of "Akd wp 73 tr n. Gn over spoor c" worden gedrukt.
Wanneer wachtpost 73 de voorgeschreven handelingen heeft verricht dan gaat bij post VI het lampje "Medew. wp 73 tr n. Gn over spoor a", "Medew. wp 73 tr n. Gn over spoor b" of "Medew. wp 73 tr n. Gn over spoor c" branden.
Eerst hierna kan post VI door het omleggen van de schakelaar O^a het sein O^a uit de stand stop brengen of het krukje in de velden 1 of 3 omleggen.

Er was ook een sleutelrelaiskastje aanwezig voor het beveiligen van de aansluiting naar het Provinciaal Energie Bedrijf waar een stopontspoorblok en een handwissel lagen die met een slot waren afgesloten.

Aan het bloktoestel zat ook een kastje (zwart) voor de bediening van het speciale relaisblokstelsel A over spoor a richting Groningen.
De bijzonderheden worden hiervolgend besproken:

Naar Groningen:

De trein wordt telefonisch aangekondigd;
Het venstertje "Toest. van T tr n. Gn" wordt wit;
Post VI drukt de knop "Akd wp 73 tr n. Gn over spoor a";
Het lampje "Medew. wp 73 tr n. Gn over spoor a" gaat branden;
Post VI legt de schakelaar O^a om waardoor het sein O^a uit stand stop wordt gebracht en het venstertje O^a rood wordt;
Achter de trein legt post VI de schakelaar O^a normaal en wordt het venstertje O^a weer wit.

Van Groningen:

De trein wordt telefonisch aangekondigd;
Post VI drukt de knop "Toest aan T tr v. Gn" waardoor het venstertje "Toest aan T tr v. Gn" wit wordt;
Als de trein met de eerste as het geïsoleerde spoor a₁ berijdt wodt het venstertje "Toest aan T tr v. Gn" weer rood en is de normale toestand weer hersteld.

Post VI was tevens de plaats waar de twee dubbelsporige lijnen overgingen op dubbel enkelspoor waarbij er ook nog gekozen kon worden over welk enkelspoor de trein kon rijden voor de treinen van en naar Groningen.

Post VII

Post VII stond aan de zuidzijde van het emplacement.

Post VII d.d. 9 oktober 1977. (Foto: K.H. Nauta) ^(links)en de zuidzijde van het emplacement met links post VII d.d. 19 oktober 1977. (Foto: F.J. Hoevenagel) ^(rechts)
(bron: Stichting SNR Railverzamelingen)

Het emplacement in zuidelijke richting met rechts post VII ^(links) en het emplacement in noordelijke richting gezien vanuit post VII ^(rechts) d.d. 10 september 1978.
(Foto's: Wim Vos)

De sporen richting Waterhuizen Aansluiting en Onnen gezien vanuit post VII ^(links) en het emplacement in noordelijke richting ^(rechts) d.d. 10 september 1978.
(Foto's: Wim Vos)

Het bloktoestel in post VII d.d. 10 september 1978.
(Foto's: Wim Vos)

De handelinrichting in post VII ^(links)en een close-up van de handelinrichting in post VII ^(rechts).
(Collectie: wijlen Maarten Reijnhout)

Deze post was doorgaans doorgeschakeld; de seinen AA, CC, DD en de rouwbrief PQ _1-8 zijn dan uit de stand "stop" danwel "rangeren toegestaan" gebracht en dit is op alle bovenstaande foto's het geval.

Tekening van het bedieningstoestel in post VII.

Post VII was een typische blokpost.
Naast de doorgaande dubbele sporen was er alleen een kruising van het spoor P van Onnen, het goederenspoor, naar de losplaats.
Hiervoor moesten de sporen naar Waterhuizen Aansluiting worden gekruist.
Tevens was de losplaats met een rangeerpaallantaarn (rouwbrief) beveiligd.
Het toestel was uitgerust met blokstelsel III voor de doorgaande sporen richting Onnen en Waterhuizen; voor het goederenspoor P richting Onnen was blokstelsel A in gebruik.

Post VII was uitschakelbaar waarbij dan de seinen van en naar Waterhuizen en Onnen (over spoor q en r) uit de stand stop werden gebacht; er kon dan geen gebruik worden gemaakt van spoor p en was er geen treinverkeer van en naar de losplaats mogelijk.
Beperkt rangeren was dan wel mogelijk maar dan als een eilandje want er was geen aansluiting op de hoofdbaan.

Het afstandsein langs de lijn van Waterhuizen Aansluiting, bestaande uit het hoofdsein DD met daaronder het voorsein O^vb; de beide armen tonen het seinbeeld "voorbijrijden toegestaan", wat inhoudt dat ook het uitrijsein voorbijrijden toestaat. ^(links)
en het voorsein O^v_cblangs de spoorlijn uit Onnen ^(rechts)d.d. 13 mei 1979.
(Foto's: K.H. Nauta) (bron: Stichting SNR Railverzamelingen)

Snelheidsverminderingsborden (sein SR 313) zijde Onnen ^(links) em snelheidsborden (sein SR 314) zijde Onnen ^(rechts)d.d. 16 september 1979.
Het onderste bord geldt voor goederentreinen, het bovenste voor overige treinen. Omdat er te weinig ruimte tussen de sporen aanwezig is, zijn de borden aan het bovenleidingportaal bevestigd.
(Foto's: K.H. Nauta) (bron: Stichting SNR Railverzamelingen)

Alle bedieningshandelingen worden hier beschreven.

Wachtpost 73

Tussen de stations Groningen Losplaats en Groningen ligt de wachtpost 73.
Vanuit deze wachtpost wordt de overweg Esperantostraat bediend.
De wachtpost moest medewerking verlenen voor alle treinbewegingen op het baanvak Groningen - Groningen Losplaats.
In de wachtpost was daarom het onderstaande tableau geplaatst.

Het tableau in wachtpost 73.

Seinbruggen

Het bijzondere aan Groningen Losplaats waren natuurlijk de vele seinbruggen. De uitrijseinen naar Waterhuizen en Onnen, de blokseinen tussen post VII en VI, en het inrijsein aan de kant van Groningen dat op de brug stond waar tevens de voorseinen voor de inrijseinen van Groningen Station op stonden.

De seinbrug met de seinen N_b en de voorseinen F. (Foto: J.G.C. van de Meene) ^(links)en dezelfde seinbrug d.d. 24 februari 1979. (Foto: K.H. Nauta) (bron: Stichting SNR Railverzamelingen) ^(rechts).

De seinbrug met de seinen N_b en de voorseinen F ^(links) en het inrijbordes met de seinen N_ch2 en N_ch4 ^(rechts).
(Foto's: Wim Vos)

Het inrijbordes met de seinen N_ch2 en N_ch4en de voorseinen BB^vwen CC^vd.d. 12 mei 1979.
Links de normle stand en rechts is een rijweg van spoor c₁naar spoor h₄ingesteld.
(Foto's: K.H. Nauta) (bron: Stichting SNR Railverzamelingen)

De seinbrug met de seinen N_b en de voorseinen F ^(links) en de seinbrug met de seinen O ^(rechts).
(Foto's: Wim Vos)

De seinbrug met het vertakkingssein O_c dat uit de stand "stop" is gebracht voor een trein richting Groningen over het spoor c₁en rechts het sein O ^w_b voor treinen uit de richting Waterhuizen. ^(links)
en een close-up van dezelfde seinbrug d.d. 16 april 1983 ^(rechts). Onder het vertakkingssein is een "accolade" aangebracht.
(Foto's: K.H. Nauta) (bron: Stichting SNR Railverzamelingen)

De seinbrug met het vertakkingssein O_c dat uit de stand "stop" is gebracht voor een trein richting Groningen over het spoor c₁en rechts het sein O ^w_b voor treinen uit de richting Waterhuizen d.d. 19 oktober 1977.
(Foto: F.J. Hoevenagel) (bron: Stichting SNR Railverzamelingen)

De seinbrug met de seinen AA, BB^w en CC d.d. 10 september 1978.
(Foto's: Wim Vos)

De seinbrug met de seinen AA, BB^w en CC. (Foto: J.G.C. van de Meene) ^(links)
en de achterzijde van dezelfde seinbrug met het vertrek van een goederentrein van spoor 92 getrokken door de diesellocomotief NS 2478 d.d. 19 oktober 1977.
(Foto: F.J. Hoevenagel) (bron: Stichting SNR Railverzamelingen)

Met ingang van 20 mei 1984 is de klassieke beveiliging vervallen en is de beveiliging van dit station een onderdeel geworden van de Integra beveiliging bediend vanuit Groningen.

Het NX-bedieningstoestel (type Integra Domino) Groningen - Groningen Losplaats - Waterhuizen Aansluiting / Onnen in de verkeersleidingspost Groningen. ^(links)
en het gedeelte van het kijktableau van de NX-beveiliging Groningen - Onnen in de verkeersleidingspost Groningen
met linksboven het emplacement Eemskanaal, in het midden Groningen Losplaats en rechtsboven Waterhuizen Aansluiting ^(rechts).
(Foto's: H. Delger) (bron: Stichting SNR Railverzamelingen)
Deze foto's zijn gemaakt tijdens een open dag voor het personeel op 22 september 1984.

Voor een beschrijving van de blokpost Waterhuizen Aansluiting klik hier.
Voor een beschrijving van het station Onnen klik hier.
Voor een beschrijving van het station Groningen klik hier.

Terug naar Home

Terug naar seinhuizen