Gouda
Het station Gouda ligt aan de spoorlijn Utrecht - Rotterdam / Den Haag bij km. 32.101.
Het station ligt ten noordwesten van de historische binnenstad en beschikt over 7 perronsporen.
Gouda is sinds 1855 voorzien van een station; het huidige, vierde stationsgebouw dateert uit 1984.
Het station Gouda is een knooppunt van de intercity's Den Haag / Rotterdam – Utrecht Centraal (en verder) en de stoptreinen Gouda – Alphen aan den Rijn (RijnGouwelijn), Rotterdam – Amsterdam en Den Haag – Utrecht. Het station ligt aan drie verschillende spoorlijnen.
Gouda kreeg zijn eerste aansluiting op het Nederlandse spoorwegnet op 21 mei 1855, met de ingebruikname van de spoorlijn tussen Utrecht en Rotterdam Maas van de Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij (NRS). Het station lag in die tijd niet binnen de gemeentegrenzen van Gouda, maar was gelegen binnen de toenmalige gemeente Broek. Pas na een latere grenscorrectie kwam het station ook daadwerkelijk in Gouda te liggen. Aanvankelijk zag het gemeentebestuur van Gouda het belang van het station niet zo in en weigerde dan ook mee te betalen aan deze nieuwe vorm van infrastructuur. Om die reden bestond het stationsgebouw de eerste jaren uit niet meer dan twee houten bouwketen, die bereikbaar waren over een modderpad.
In 1869, toen Gouda dankzij de spoorlijn Harmelen - Breukelen werd verbonden met Amsterdam en het spoor naar Rotterdam werd verdubbeld, kwam er een volwaardig stationsgebouw, dat waarschijnlijk was ontworpen door J. Verloop en bestond uit twee verdiepingen. Het middendeel lag parallel aan het spoor en werd aan beide kanten geflankeerd door een eindgebouw dat haaks op het middendeel stond. In 1870 kwam de verbinding met Den Haag tot stand. Ook kwamen er twee tramlijnen die het station aandeden: Gouda - Bodegraven in 1882 en Gouda - Oudewater in 1884. In 1914 werd de lijn naar Schoonhoven geopend (gesloten 1942), gevolgd door de lijn naar Alphen aan den Rijn in 1934. De exploitatie van het stationsgebouw was achtereenvolgens in handen van de Rhijnspoorweg, de Staatsspoorwegen en de NS, de huidige uitbater. Aanpassingen aan het station vonden plaats in 1911, waarbij onder meer een goederenloods met daarop een dakterras aan de westzijde werden bijgebouwd, en in de jaren 30, toen onder andere een nieuwe perronoverkapping werd gebouwd.
Op 6 en 26 november 1944, tijdens de Tweede Wereldoorlog, werd het station en het spoor bij Gouda door de Geallieerden gebombardeerd. Door 138 Spitfire- en Typhoon-vliegtuigen werd door de RAF meer dan 43.000 kg aan brisantgranaten afgeworpen.
Het spoor bij Gouda splitst zich in een spoor naar Den Haag en naar Rotterdam en het zuiden van Nederland enerzijds en Utrecht, Amsterdam en de rest van Nederland anderzijds. Ondanks de zware bombardementen waren de gevolgen voor dit knooppunt van spoorwegen betrekkelijk gering. De perronoverkapping en perrongebouwen raakten wel beschadigd, maar konden worden hersteld; dat gold niet voor het stationsgebouw. Daarvan resteerde na het bombardement slechts de gehavende begane grond.
Na de Tweede Wereldoorlog werd de begane grond van het oude stationsgebouw gebruikt voor het nieuwe stationsgebouw dat in 1948 gereed kwam. Het nieuwe stationscomplex werd gebouwd naar een ontwerp van architect Sybold van Ravesteyn en bestond uit een van zuilen en beelden voorzien hoofdgebouw, een fietsenstalling ten westen van het middendeel en een busstation met overkapping ten oosten ervan, enkele bijgebouwtjes en een pleinwand. In 1983 werd het witgepleisterde station echter afgebroken, vanwege de ondermaatse bouwkundige staat en een beperkte capaciteit.
Het huidige gebouw werd geopend op 13 oktober 1984 en is een ontwerp van architect M.W. Markenhof. Het hoofdgebouw wordt gekenmerkt door zes halfronde bogen op het dak. Aan het begin van de 21e eeuw werd de overkapping van de bushalte, een overblijfsel uit het ontwerp van Van Ravesteyn, afgebroken.
Het (oude) stationsgebouw van Gouda d.d. 23 juni 1961.
(Foto: R. Ankersmit)
Het emplacement in westelijke richting (links) en het emplacement in westelijke richting gezien vanuit post T (rechts) d.d. 3 maart 1979.
(Foto's: W. Vos)
Het emplacement in oostelijke richting gezien vanuit post T (rechts) d.d. 3 maart 1979.
(Foto's: W. Vos)
De sporen bij Moordrecht Aansluiting in westelijke richting (links) en de aankomst van een trein uit Den Haag bij Moordrecht Aansluiting (rechts) d.d. 3 maart 1979.
(Foto's: W. Vos)
Gebruikte afkortingen:
- Gd = Gouda
- Gvr = Den Haag SS
- Gwb = Brugpost Gouwebrug
- Mda = Moordrecht Aansluiting
- Rtng = Rotterdam Noord Goederenstation
- Vb = Voorburg
- Wad = Waddinxveen
- Wd = Woerden
- Ztm = Zoetermeer
Blokstelsels:
- Gouda - Waddinxveen = Automatisch blokstelsel voor enkelspoorrijden met lichtseinen van het stelsel 1954.
- Gouda - Rotterdam Noord Goederenstation = Automatisch blokstelsel voor dubbelspoorrijden met de mogelijkheid om beveiligd linkerspoor te rijden met lichtseinen van het stelsel 1954.
- Gouda - Zoetermeer = Automatisch blokstelsel voor dubbelspoorrijden met de mogelijkheid om beveiligd linkerspoor te rijden met lichtseinen van het stelsel 1954.
- Gouda - Woerden = Automatisch blokstelsel voor dubbelspoorrijden met de mogelijkheid om beveiligd linkerspoor te rijden met lichtseinen van het stelsel 1954.
De emplacementstekening van Gouda.
De situatietekening bij Moordrecht Aansluiting.
De emplacementstekening van Zoetermeer.
Post T
Deze post stond aan de westzijde van het emplacement bij km. 32.300.
In de post was sedert 30 september 1962 een NX tableau geplaatst; voor een uitleg over de werking van dit toestel klik hier.
Met ingang van 29 maart 1963 is de beveiliging van het station Zoetermeer opgenomen in de NX beveiliging van Gouda.
De NX-post met treinstel 689 en twee hondekop - tweetjes als trein 639 naar Enschede d.d. 17 februari 1983.
(Foto: Roelof Hamoen)
Het NX tableau in post T d.d. 3 maart 1979.
(Foto: W. Vos)
Een detail van het NX tableau in post T d.d. 3 maart 1979.
(Foto's: W. Vos)
Een detail van het NX tableau in post T d.d. 3 maart 1979.
(Foto's: W. Vos)
Het tableau gedeelte met het station Zoetermeer d.d. 3 maart 1979.
(Foto: W. Vos)
Tekening van het NX tableau in post T.
(Klik op de tekening voor een vergroting)
Bijzondere voorzieningen voor rijwegen van de seinen 80 t/m 90 naar de seinen 104 en 106.
In de beide sporen zijn voor de beginknop 104 en 106 drie in plaats van één eindknop aangebracht.
Bij het instellen van een rijweg van de seinen 80 t/m 90 moet gedrukt worden:
- voor een rangeerbeweging: de eindknop "Rang".
- voor een treinbeweging naar Rotterdam Noord Goederenstation: de eindknop "Rtd".
- voor een treinbeweging naar Zoetermeer: de eindknop "Gvr".
Het instellen van de rijweg met drukken van de eindknop "Rtd" of "Gvr" is slechts mogelijk als de rijrichting over het betreffende spoor achter sein 116 of 118 is ingesteld naar Rotterdam Noord Goederenstation of Zoetermeer.
Zodra de rijweg is ingesteld, wordt deze rijrichting vastgelegd.
Deze vastlegging wordt eerst weer opgeheven nadat sein 116 of 118 voorbijgereden is en het hoofdspoor naar Rotterdam Noord Goederenstation of Zoetermeer onbezet is of bij herroepen, zodra de wissels achter de seinen 80 t/m 90 vrijgekomen zijn.
Openen en sluiten van de brug over de Gouwe.
De hieronder genoemde handeling heeft alleen gevolg als het rode lampje in de brugknop gedoofd is.
Openen van de brug
- T draait de witte stip van de brugknop naar beneden;
- In de brugknop gaat wit flikkerlicht branden en de seinen, die toegang geven tot de brug, kunnen niet meer worden bediend;
- De wachter in de brugpost drukt de drukknop van het sleutelrelaiskastje en neemt deze sleutel uit het sleutelrelaiskastje;
- In de brugpost gaat een groen lampje branden en de in brugknop in post T verandert het witte knipperlicht in wit licht.
Sluiten van de brug
- De wachter in de brugpost brengt de sleutel in het slot van het sleutelrelaiskastje;
- Het groene lampje in de brugpost dooft en het witte licht in de brugknop in post T verandert in wit flikkerlicht;
- T draait de brugknop normaal;
- Het witte flikkerlicht in de brugknop dooft en de seinen zijn weer bedienbaar.
Alle bijzonderheden worden hier beschreven.(bestandsgrootte 610 kB).
Met ingang van 18 november 1990 is de NX beveiliging te Gouda vervallen en en is de beveiliging van dit station een onderdeel geworden van de ProRail Procesleiding Utrecht.
Voor een beschrijving van het station Den Haag SS klik hier.
Voor een beschrijving van het station Den Haag CS klik hier.
Voor een beschrijving van het station Rotterdam Noord Goederenstation klik hier.
Voor een beschrijving van het station Waddinxveen klik hier.
Voor een beschrijving van het station Woerden klik hier.
Terug naar Home 
Terug naar seinhuizen