Enschede Oost
Seinhuis Enschede Oost. In het linker deel zat de blokkast met krukinrichting en siganelering en rechts de handelinrichtingen.
(Foto: H. Stoltenberg(†))
De emplacementstekening van Enschede Oost.
Enschede Oost was voorheen de voormalige post IV van Enschede. Na de ombouw van de klassieke beveiliging naar CVL werd de post zelfstandig en omgedoopt naar Enschede Oost. De bediening van het blokstelsel A naar Gronau verhuisde van post T Enschede naar Enschede Oost.
Enschede Oost lag net buiten station Enschede aan de lijn naar Gronau. Belangrijkste taak was de beveiliging van een grote overweg. Voorts lagen er ook enkele spooraansluitingen en waren de spooraansluitingen van Losser en Glanerbrug onder het beheer van Enschede Oost.
De post heeft bestaan tot het buiten dienst nemen van de spoorlijn Enschede - Gronau in de jaren tachtig. In de laatste jaren werden vanuit de post alleen nog twee seinen, een rangeersein en de overweg bediend.
Gebruikte afkortingen:
- Eo = Enschede Oost
- Es = Enschede
- G = Gronau
- Gbr = Glanerbrug
- Los = Losser
Blokstelsel:
- Enschede Oost - Gronau = Blokstelsel A
In de post was een blokkast en twee Alkmaarse Handelinrichtingen geplaatst; voor een uitleg over de werking van de blokkast klik hier en voor een uitleg over de Alkmaarse Handelinrichtingen klik hier.
Post Eo
Links de handelinrichtingen van de wissels, seinen en een aparte handelinrichting voor de overwegbomen. Rechts de krukinrichting met de blokkast en er naast de signaleringen en de sleutelkastjes.
Post Enschede Oost bestond al langer en was vroeger tot de jaren zestig onderdeel van de stationsbeveiliging van Enschede als post IV. Met de komst van de CVL beveiliging in Enschede werd de post zelfstandig. De vensters voor het blokstelsel A richting Gronau zaten eerst op post T Enschede en werden na de ombouw ondergebracht bij Enschede Oost. Het venster voor de spooraansluitingen bij Losser en Glanerbrug zat eerst op post III Enschede en verhuisde ook. Er was geen directe koppeling met de CVL.
Bewegingen werden telefonisch aangekondigd. Echter was er wel signalering van o.a. het inrijsein van Enschede (370).
De werking van de beveiliging was vrij eenvoudig.
Naar Gronau:
- De trein werd telefonisch aangekondigd door CVL Hengelo.
- Alle wissels te Enschede Oost moeten normaal liggen. Het hendel "wissels normaal" ligt omlaag. De sleutels "Wissels, Aansluiting en sein B" bevinden zich in de sleutel-relaiskastjes.
- Enschede Oost vraagt Gronau per telefoon om ontblokking.
- Gronau ontblokt Enschede Oost waardoor bij Enschede Oost het venster "Blok naar G" wit wordt.
- Het rode lampje "naar Es" gaat branden.
- Enschede Oost drukt de knop "Vertr. n. G." waardoor het witte lampje "sein A" gaat branden.
- Enschede Oost legt de kruk "A" om waardoor sein A uit de stand stop komt.
- CVL Hengelo stelt de rijweg in naar Gronau. De wissels lopen om en de rijweg ligt vast maar het uitrijsein blijft in de stand stop als sein A nog niet is bediend.
- Zodra de trein het uitrijsein te Enschede passeert dooft het witte lampje "Blok naar Es". Bij het geheel gepasseerd zijn van het uitrijsein dooft ook de rode lamp "Naar Es"
- Enschede Oost zorgt voor het tijdig sluiten van de overweg.
- Bij het passeren van de overweg te Enschede Oost springt de sper vrij (wordt wit) van het venster "Blok naar G".
- Achter de trein verricht Enschede Oost de gebruikelijke handelingen zoals het openen van de overweg, het afbreken van de rijweg en het bedienen van het blokvenster naar Gronau.
Van Gronau:
- De trein wordt door Gronau telefonisch aangekondigd.
- Enschede Oost ontblokt Gronau door het enkelspoorvenster te geven aan Gronau. Voorwaarde is dat het venster "Trein op aansluiting" rood moet zijn en alle sleutels in de sleutelrelaiskastjes moeten zitten.
- Na vertrek van de trein uit Gronau wordt het voorbijgangsvenster rood. De trein wordt aan CVL Hengelo aangekondigd.
- Het rode lampje "n. Es" moet gedoofd zijn en het witte lampje "Bl. n. Es" moet branden.
- Nu kon de sleutel "sein B/Bv" uit het sleutelrelaiskastje genomen worden en in het handeltoestel gestoken worden. Hierdoor kwam het handel vrij van sein B. Deze kon nu bediend worden.
- Bij nadering van de trein wordt de overweg gesloten.
- Als de trein sein B passeert dooft het witte lampje "Blok n. Es".
- Na passage van de trein wordt het spervenster boven het voorbijgangsvenster wit.
- Achter de trein wordt sein B terug in de stand stop gebracht, de sleutel uit de handelinrichting genomen en terug in het sleutelrelaiskastje gedaan waarna de trein wordt binnengeblokt.
- Als de trein sein 370 geheel is gepasseerd gaat het witte lampje "Blok n. Es" branden.
Bediening spooraansluitingen rond Enschede Oost:
- De rangeerdelen gingen als rangeerbeweging naar Enschede Oost en werden telefonisch aangekondigd.
- Enschede Oost drukt de knop "Rangeren aansluiting" waardoor het witte lampje "Rangeren aansluiting" gaat branden.
- Enschede Oost bediende d.m.v. de schakelaar naast het signaleringspaneel rangeersein P.
- Enschede Oost haalt de sleutel "vrijmaken wissels" uit het sleutelrelaiskastje en steekt deze in het handeltoestel. Hierdoor werd het handel in veld 6 ontsloten en kon deze worden omgelegd. Hierna was het mogelijk om de wissels en ontspoortongen te bedienen.
- Na afloop werd het handel in veld 6 als alle wissels weer normaal lagen omlaag gezet en kon de sleutel "wissels" terug in het sleutelrelaiskastje.
- Het rangeerdeel werd telefonisch aangekondigd aan CVL Hengelo waarna deze vertrok naar Enschede.
Spooraansluitingen Glanerburg en Losser
Wachtpost Glanerbrug met een trein richting Enschede d.d. 4 augustus 1979.
(Foto: J.G.C. van de Meene)
De emplacementstekening van Glanerburg en Losser.
Het kastje van de spooraansluiting welke bij het wissel naar Losser stond.
Het windwerk stond voor de overwegpost.
Te Glanerbrug waren twee spooraansluitingen. Eén van Glanerbrug zelf met een losweg ter hoogte van de overwegpost. Voorheen was hier ook een perron. Voor richting Losser een stukje terug richting Enschede lag een spooraansluiting voor de aansluiting naar Losser. Deze lijn was tot de Tweede Wereldoorlog een tramlijn welke was opgebroken in de oorlog. Later is deze als normaalspoor tot Losser teruggelegd voor de plaatselijke stoomblekerij. Ter hoogte van de aansluiting naar Losser stond een relaiskast waarin zich het blokkastje voor de aansluiting bevond.
Handelingen ten behoeve van het berijden van de aansluitingen Glanerbrug en Losser.
Heen:
- De treinen gaan als rangeerbeweging naar Losser of Glanerbrug en worden telefonisch aangekondigd.
- Enschede Oost drukt de knop "Rangeren aansluiting" waardoor het witte lampje "Rangeren aansluiting" gaat branden.
- Enschede Oost bedient d.m.v. de schakelaar naast het signaleringspaneel rangeersein P.
- Enschede Oost haalt de sleutel "Aansluiting Losser en Glanerbrug" uit het sleutelrelaiskastje en geeft deze aan de begeleider van het rangeerdeel.
- Het rangeerdeel komt aan bij de aansluiting en de begeleider steekt de sleutel in het sleutel contactkastje voor het uitschakelen van de aankondiging van de AKI en ontsluit met de dan vrijgekomen sleutels de gewenste wissels en ontspoorblok afhankelijk of men in Glanerbrug of Losser moet zijn.
- Indien het rangeerdeel wordt opgesloten (dus niet na het rangeren direct terug keert) sluit hij de wissels en ontspoorblok af en steekt hij de sleutels in het sleutelcontactkastje voor het weer inschakelen van de AKI (aankondiging). De vrijgekomen sleutel steekt hij vervolgens in het bloktoestel en geeft het venster "Trein op aansluiting" (wordt wit).
- Hierna is weer treinverkeer Enschede - Gronau mogelijk.
Terug:
- De begeleider van het rangeerdeel neemt contact op met Enschede Oost.
- Enschede Oost geeft het venster "Trein op aansluiting" terug aan het blokkastje bij de aansluiting (wordt rood).
- De begeleider kan de sleutel uit het bloktoestel nemen en in het sleutelcontactkastje steken waarna de sleutels vrijkomen voor de wissels en stopontspoorblok.
- Het rangeerdeel kan na het ontsluiten van de wissels terug het hoofdspoor op.
- De begeleider sluit de wissels en steekt de sleutels in het sleutelcontactkastje waarna hij de sleutel van Enschede Oost terug krijgt. De AKI treedt hierdoor in werking voor het rangeerdeel dat naar Enschede Oost vertrekt.
- Te Enschede Oost geeft de begeleider de sleutel terug welke in het sleutelrelaiskastje wordt gestoken.
- Het rangeerdeel vervolgt zijn weg naar Enschede waarbij deze op sein binnenkomt.
Heden
Een replica van de voormalige post Enschede Oost zoals thans aanwezig bij de MBS te Haaksbergen d.d. 17 april 2013.
(Foto: W. Vos)
Het postje is gered en grootendeels herbouwd bij de MBS te Haaksbergen waar het een nieuw leven kreeg.
Terug naar Home Terug naar seinhuizen