Breda / Brugpost Nieuwe Veerbrug

     

Station Breda is het centrale spoorwegstation van de Nederlandse stad Breda. Het bevindt zich ten noorden van het centrum van de stad. Omliggende wijken zijn Belcrum, Drie Hoefijzers en Doornbos-linie.

Het eerste station.

Het eerste station werd gebouwd in 1855 aan de Spoorlijn Roosendaal - Breda. Deze spoorlijn werd gebouwd, omdat niet Breda, maar Roosendaal de verbinding met Antwerpen kreeg op aandringen van investeerder Gilhoul. Het eerste station lag ten westen van de Mark en lag in de verboden kring der vesting Breda. Binnen deze kring mochten geen blijvende gebouwen staan. Dat wil zeggen, dat de gebouwen behorende tot het station Breda van hout moesten zijn. In geval van nood moesten de gebouwen snel afgebroken kunnen worden, of men moest ze gemakkelijk in brand kunnen steken. De spoorlijn lag in het verlengde van het schootsveld van de vesting, opdat er geen aanval op Breda per spoor beraamd kon worden. Het station dat hier werd gebouwd, werd Breda AR genoemd, naar het investeringsmaatschappij (Société Anonyme des chemins de fer d'Anvers à Rotterdam (AR)) die de spoorlijn heeft aangelegd.
Het gebouw heeft er tot 1968 gestaan.

Het tweede station.

Nadat Kabinet-Rochussen op 8 februari 1860 was gevallen door de spoorwegkwestie, trad het nieuwe Kabinet-Van Hall-Van Heemstra al krap twee weken later aan. Dit kabinet besloot om een tiental spoorlijnen in Nederland aan te leggen op kosten van de Staat. Zo zou Spoorlijn Breda - Maastricht (Staatslijn E) aangelegd worden. De spoorlijn kreeg de naam Staatslijn E, en zou bij Station Boxtel aansluiten op de Spoorlijn Utrecht - Boxtel, die bekend werd onder de naam Staatslijn H. Boxtel werd zodoende het spoorwegknooppunt van Noord-Brabant, als compromis tussen de belangen van 's-Hertogenbosch en Eindhoven.
Om zowel de spoorlijn naar Roosendaal als naar Tilburg te kunnen bedienen, moest het emplacement vergroot worden. Het emplacement bij het station van de AR was hiervoor te klein. Ten noorden van de vesting van Breda werd een nieuw station gebouwd, met een groter emplacement. Het station kwam ten oosten van de Mark te liggen op een landengte tussen twee rechtgetrokken grachten. De Kamer van Koophandel Breda probeerde nog de bouw van het nieuwe station te verhinderen, maar slaagde niet in deze opzet.
Ook dit station was net zoals het station van de AR eenvoudig in opzet en van hout, omdat ook dit station in de verboden ring der vesting Breda lag. Vanwege de ligging nabij de vesting Breda werd het revisiebedrijf niet bij het Station Breda gevestigd, maar bij Station Tilburg. Het nieuwe station kreeg de naam Station Breda StaatsSpoorwegen, ofwel Station Breda SS.

Slechting van de vestingwerken.

Breda had de functie als vestingstad reeds in 1868 verloren. De vestingwerken werden gesloopt. Men begon bij het gebied dicht bij het station. Ten noorden van het station werd het Lunet Coehoorn ontmanteld ten behoeve van de verbreding van het emplacement. De Willemstraat werd in 1872 aangelegd en zou als toegangsweg naar het station moeten fungeren. Deze toegangsweg zou moeten vertakken naar de Korte Bosschtraat en de ander zou rechtdoor door het huidige Park Valkenberg naar het Kasteel van Breda. Dit hield de Minister van Oorlog tegen, omdat hij grond wilde afstaan voor een ontsluitingsweg naar het station. Voor het station werd een plein gerealiseerd van 40 meter breed en 200 meter lang.

Het derde station (tot 2014).

Het stationsgebouw was het derde sinds de opening en was een ontwerp van Koen van der Gaast. Het bestond voornamelijk uit een hoge overkapping over twee van de drie eilandperrons, met daarvoor een eenvoudig ingangsgebouw (vergelijkbaar met station Tilburg). Opmerkelijk in dit geval was dat het (voormalige) naburige streekbusstation een kleinere versie van deze overkapping had. Begin september 2014 werd dit derde station buiten gebruik gesteld.
Op 6 september 2014 werd het nieuwe station in gebruik genomen. Het oude stationsgebouw en streekbusstation zal worden gesloopt zodat het nieuwe (huidige) station aan de zuidzijde verder kan worden afgebouwd. De oude tunnel evenals de stadsingang zijn vanaf 6 september 2014 afgesloten en de brede nieuwe tunnel die in 2008 is aangelegd is geopend.

Het huidige station.

In het kader van de bouw van de HSL-Zuid en de aansluiting van Breda daarop, is het station van Breda aangepast. Er is een moderne Openbaar Vervoer terminal verrezen, ontworpen door Koen van Velsen. Naast de 3 eilandperrons voor de treinen bevindt zich een eilandperron voor de bussen welke toegankelijk is via de centrale tunnel (Gravinnen van Nassau Boulevard). In met name de stationshal aan de Belcrumzijde bevinden zich diverse winkels en horecagelegenheden. In het gebouw bevinden zich verder woningen en kantoren. Bovenop het complex bevindt zich een parkeerdek dat ook toegankelijk is voor reizigers (P&R), deze is met de lift bereikbaar vanuit de stationshal centrumzijde en het plein aan de Belcrumzijde. Ook zijn er plannen voor het World Trade Center Breda. De omgeving van het station is gemoderniseerd.

Op 18 maart 2010 werd het stationsgebouw aangewezen als Rijksmonument en is daarmee één van de weinige door Van Ravesteyn ontworpen stationsgebouwen dat nog niet is gesloopt.


Het emplacement van Breda in westelijke richting.
(bron: www.mp-productie.nl)


     

De sporen richting Roosendaal (links) en richting Dordrecht (rechts) d.d. 7 februari 1981.
(Foto's: W. Vos)


     

De intercity Zwolle - Vlissingen op weg naar Roosendaal (links) en de sporen bij Breda Aansluiting in oostelijke richting (rechts) d.d. 7 februari 1981.
(Foto's: W. Vos)


     

De westzijde van het emplacement met post T (links) en het emplacement in oostelijke richting (rechts) d.d. 7 februari 1981.
(Foto's: W. Vos)


     

Het oostelijke gedeelte van het emplacement (links) en de sporen richting Tilburg (rechts) d.d. 7 februari 1981.
(Foto's: W. Vos)

Gebruikte afkortingen: Blokstelsels:
Klik hier om de emplacementstekening van Breda te openen (bestandsgrootte 167 kB).

Klik hier om de tekening van de baanvakken Breda - Etten Leur en Breda - Nieuwe Veerbrug te openen (bestandsgrootte 223 kB).

Klik hier om de emplacementstekening van Etten - Leur te openen (bestandsgrootte 120 kB).

Post T

In de post was sedert 10 september 1972 een V-NX tableau geplaatst; voor een uitleg over de werking van dit toestel klik hier.

     

Het V-NX tableau in post T d.d. 7 februari 1981.
(Foto's: W. Vos)



Een detail van het V-NX tableau in post T d.d. 7 februari 1981.
(Foto: W. Vos)


Klik hier om de tekening van het toestelaanzicht in post T te openen (bestandsgrootte 97,2 kB).

Alle bijzonderheden worden hier beschreven.(bestandsgrootte 578 kB).

Brugpost Nieuwe Veerbrug


Tussen de stations Breda en Lage Zwaluwe lag bij km. 8.620 de brugpost Nieuwe Veerbrug; vanuit deze post werd de beweegbare brug over de Mark bediend.
De eerste draaibrug werd in 1866 gebouwd. In 1923 is de oude brug vervangen door een nieuwe draaibrug. In 1953 werd de beschadigde brug vervangen door een draaibrug. Door de aanleg van de HSL-Zuid moest er een nieuwe, vaste brug worden gebouwd in de verhoogde spoorbaan. Tijdens de sloopwerkzaamheden kwamen er restanten naar boven van de twee eerdere bruggen.

De brug kon worden geopend nadat post T Breda toestemming heeft gegeven d.m.v. het omleggen van de schakelaar "Vrijgave brug".

Met ingang van 18 juli 1994 is de brugpost vervallen en vindt de brugbediening plaats vanuit post T te Breda of vanuit een straatkast bij de brug.

Met ingang van 22 oktober 1999 is de bediening van het emplacement Breda, Breda Aansluiting en de overloopwissels bij Nieuwe Veerbrug overgegaan van de V-NX-post in Breda naar de VL-post in Roosendaal.
Het seinhuis werd echter niet gesloopt, omdat op de begane grond van dit seinhuis een relaisruimte was ingericht en enkele dienstvertrekken.
Op 8 april 2004 is de NX-beveiliging vervangen door de EBS Simisbeveiliging.

Voor een beschrijving van het station Lage Zwaluwe klik hier.

Terug naar Home Terug naar seinhuizen