Blokstelsels
Blokstelsel III
Blokstelsel III in functie te Klimmen=Ransdael post T.
Algemeen
Blokstelsel III is een opvolging van blokstelsel II in 1908. Groot verschil is dat blokstelsel II een open blokstelsel was en blokstelsel III een gesloten blokstelsel was. Dat houdt in dat de seinen stop toonde en men voor elk blok toestemming nodig had. Blokstelsel III heeft het ook tot het einde van de klassieke beveiliging uitgehouden. De laatste post met blokstelsel III ging eind jaren tachtig buiten dienst.
Het bloktoestel van post T Voerendaal wat in dit artikel als voorbeeld is gebruikt als begin- en eind station.
Het bloktoestel.
Het bloktoestel wat gebruikt wordt voor blokstelsel III hoeft niet voorzien te zijn van handels. De seinen kunnen ook via een elektrische koppeling bediend worden vanuit een stelknoptoestel.
Blokstelsel III bestaat uit een aantal vaste onderdelen. Bloksloten voor de stationsbeveiliging zijn hier weergegeven als een "trein binnen" venster. Andere plaatselijke onderdelen zijn weggelaten. Het "trein binnen" venster kan ook vervangen worden door het aankomstvenster. We zien van boven naar beneden de volgende onderdelen:
- De wekker met wekknop voor communicatie met het volgende station/blokpost (Station A / blokpost 1.)
- De bloknopsper. Ter voorkoming van vroegtijdig binnen blokken van een trein. (Deze kan zowel boven het blokvenster als het voorbijgangsvenster zitten.
- Drie bloksloten met:
- Blok naar ..
- Voorbijgang bij ..
- Trein binnenvenster. (Alleen bij de eindstations.)
De rijwegkrukjes voor het vrijmaken van de blokseinen.
De handels van de blokseinen.
Dit zijn de vaste onderdelen van blokstelsel III. Eventueel kan dit weer gekoppeld zijn met de plaatselijke beveiliging.
Wekkers
Met wekknoppen kan men berichten sturen. We praten hier over vaste korte berichten want voor langen berichten bestaat de bloktelefoon.
Bloksloten
Voorbijgangsvenster
Het blokslot geeft aan dat de trein vertrokken is. Vlak voor vertrek wordt dit venster wit bij het geven van de onblokking aan de vorige blokpost.
Ontblokvenster
Met het ontblokvenster kan men de vorige blokpost ontblokken. Het wordt bij het geven wit en weer rood als de trein de eigen post is gepasseerd ne men de trein op de eigen post blokt.
Blokvenster
Het toestemmingsblokslot waaraan het uitrijsein vast zit. zonder het vrijkomen van dit blokslot kan er geen sein worden bediend.
Trein binnen venster
Hiervoor kan ook het "Aankomstventer" dienen. Aan het einde van de vrije baan houdt ook blokstelsel III op. Dat houdt in dat er geen ontblokvenster zit in het laatste toestel. Om toch het voorbijgangsvenster te kunnen ontblokken (vrij = rood maken) is er een "Trein binnen" of "Aankomst van..." venster.
Stap 1
Stap 2
Stap 3
Stap 4
Stap 5
Stap 6
Stap 7
Stap 8
Stap 9
Stap 10
Stap 11
Stap 12
Blokstelsel III in vogelvlucht
Verloop blokstelsel III
Het bovenstaande plaatje geeft visueel weer hoe het blokstels snel weergegeven werkt. Hieronder staat kort omschreven in stappen hoe het in z'n werking gaat.
Als voorbeeld nemen we een trein die van station A naar station B wil rijden.
- Station A wekt blokpost I.
- I geeft het blokvrij door bij hem "ontblok A" te drukken. Bij I wordt "ontblok A" en "voorbijgang bij A" wit en bij A het blokvenster "Blok naar I" springt vrij (wordt wit).
- I wekt station B.
- B geeft het blokvrij door bij hem "ontblok I" te drukken. Bij B wordt "ontblok A" en "voorbijgang bij 1" wit en "trein binnen" rood (vrij). Bij I wordt het blokvenster "Blok naar B" springt vrij (wordt wit). Bij B wordt de bloknopsper geblokt (rood).
- A bedient het uitrijsein B zodat de trein naar B kan vertrekken.
- Achter de trein legt A het uitrijsein B terug.
- Tevens blokt hij de trein door "Blok naar I te drukken. (wordt rood). Bij 1 wordt rood (vrij) "voorbijgang bij A". Blokpost I bedient het bloksein B.
- De trein passeert het bloksein B bij blokpost I. De blokknopsper boven het blokslot wordt wit (vrij). Achter de trein legt I het bloksein B terug.
- 1 blokt de trein door "Blok naar A te drukken. (wordt rood). Bij B wordt rood (vrij) "voorbijgang bij 1". Station B bedient het inrijsein B.
- De trein passert het inrijsein B bij station A. De blokknopsper boven het voorbijgangsblokslot wordt wit (vrij).
- Achter de trein legt B het bloksein B terug. Tevens blokt hij de trein door "trein binnen" te drukken. (wordt wit). "Ontblok 1" wordt vrij (rood).
Toestel is weer normaal
Slot
Hoewel het er complex uit ziet is het vrij logisch qua opzet. Ook is het elektrisch gezien niet ingewikkeld. Er gaan slechts vier draden van het ene naar het andere station.
Op blokstelsel III waren wat afwijkingen dan hierboven getoond is. Zo kan het voorbijgangsvenster en het ontblokvenster niet naast elkaar maar boven elkaar zitten. (Wijlre). Zo is er ook in plaats van een trein binnen venster (Voerendaal) een aankomstvenster (Valkenburg, Hoogezand ed.) Ook de plek van de blokknopsper kan verschillen. Aan het voorbijgangs- en blokvenster kan ook een wisselstraatsper gekoppeld zijn. (Rijssen). Meer voorbeelden zijn te vinden onder seinhuizen.
terug naar Home terug naar Uitleg