Klassieke beveiliging in Groot-Brittannië.

De grotendeels enkelsporige lijn van Inverness naar Perth en verder naar Edinburgh wordt geëxploiteerd met dieseltreinen van First/Scotrail en East Coast. De spoorlijn heeft nog klassieke beveiliging die vanuit de seinhuizen langs de lijn bediend wordt. Het is de bedoeling dat de lijnen in Schotland, die nu nog klassieke beveiliging hebben, tussen 2015 en 2023 worden omgebouwd met als uiteindelijk resultaat dat alle spoorlijnen in Schotland vanuit twee centrale posten aangestuurd worden. De onderstaande foto’s zijn gemaakt in juli 2011.
Station Pitlochry is een van de stations langs deze lijn. Het emplacement bestaat uit twee sporen, elk voorzien van een perron, en een spoor naar een losweg (‘siding’). Het biedt de mogelijkheid om treinen te laten kruisen op de enkelsporige lijn (foto 1).
Het seinhuis staat aan één uiteinde van het emplacement, richting Inverness (foto 2). Het is voorzien van een handelinrichting van het type Saxby (foto 3) met 24 handels. Wanneer de seinhuiswachter zo’n handel naar zich toe trekt, ligt de wissel e.d. in de abnormale stand. Kenmerkend voor dit systeem is, dat de overbrenging van de handels naar de wissels geschiedt via stangen. In Pitlochry wordt de wissel naar het spoor langs de losweg door middel van stangen bediend (foto 4); op de foto loopt rechts naast de wissel de stang die met handel 18 in het seinhuis verbonden is.
De verbinding tussen de handels en de seinen wordt in Pitlochry tot stand gebracht met behulp van een (enkele) staaldraad (foto 5). Aan het sein is een contragewicht aangebracht dat ervoor zorgt dat de vleugel in de stand stop valt bij draadbreuk (foto 6).
In Engeland en Schotland is het belangrijk wat de opkomende (‘up line’) en afgaande (‘down line’) richting van de spoorlijn is, want alle benamingen van de sporen, wissels en seinen zijn daaraan gekoppeld. In Pitlochry is de rijrichting van Inverness naar Edinburgh de ‘up line’ en van Edinburgh naar Inverness de ‘down line’. Ieder spoor heeft dan ook maar 1 uitrijsein (‘up starting’, resp. ‘down starting’) want alle treinen richting Edinburgh worden op het up-spoor binnengenomen en alle treinen richting Inverness op het down-spoor. Op foto 7 vertrekt juist een trein richting Edinburgh met de ‘up starting’ uit de stand stop; op foto 8 de ‘down starting’ richting Inverness. De seinen hier zijn van het type ‘upper quadrant’: de seinvleugel staat uit de stand stop dan ongeveer 45 graden naar boven. Er bestaan ook seinen waarbij de seinvleugel bij veilig 45 graden naar beneden gaat; die worden ‘lower quadrant signals’ genoemd. Het emplacement wordt beveiligd met inrijseinen (‘up home’, resp. ‘down home’). Op foto 9 is de achterkant van de ‘down home’ te zien.
De verschillende functies van de handels zijn door middel van kleuren aangegeven: rood: sein; rood met witte band: ‘starting’ (uitrijsein/bloksein); geel: ‘distant’ (voorsein); blauw/zwart: wissel met vergrendeling; zwart: wissel; groen: ‘interlocking’ (soort vastlegging van de rijweg); wit: niet in gebruik (het emplacement had vroeger naast het seinhuis ook nog een aantal rangeersporen; voor de wissels en seinen daarvan waren die handels in gebruik). De handels met de kortere handvatten worden gebruikt voor elektrisch bediende seinen, wissels etc. Op de handelplaatjes staat de functie aangegeven en soms welke handels met het betreffende handel in verband staan (foto 10).
Het bloktoestel werkt heel anders dan in Nederland of Duitsland. Het heeft 3 standen die door een wijzertje worden aangegeven: ‘normal’, ‘train coming from’ en ‘train going to’. Voor ieder blok is er zo’n aanwijzer, hier waren dat de baanvakken naar Dunkeld en Blair Atholl (foto 11).
Toen de foto werd gemaakt, was er net een trein vertrokken van Pitlochry naar het volgende station, Blair Atholl. De seinhuiswachter had die trein daar bij zijn collega aangemeld met 2 belsignalen. Die gaf hij met de knop rechts onder op het toestel. Toen de seinhuiswachter in Blair Atholl dat belsignaal had herhaald, zette de seinhuiswachter in Pitlochry de wijzer op zijn toestel op ‘train going to’. In het seinhuis in Blair Atholl gaat dan tegelijkertijd de wijzer op ‘train coming from’. Als de trein daar is aangekomen, wordt dat met belsignalen aangegeven aan de seinhuiswachter in Pitlochry. De seinhuiswachter in Blair Atholl zet het toestel dan ook weer in de normaalstand (‘normal’).
Boven het bloktoestel is een plattegrond van het emplacement aangebracht. Daarop zijn alle handelnummers terug te vinden en wat ermee bediend wordt (wissels, seinen). Bovendien wordt op de plattegrond met lampjes aangegeven waar een trein zich in een bepaalde sectie van het emplacement bevindt. Daarvoor zijn contactpunten tussen de rails aangebracht (zie foto 12). De handels in die sectie zijn dan niet bedienbaar. Boven de handelinrichting zijn onder meer aanwijzers aangebracht voor de controle op de seinverlichting, de stand van seinen en vrijgave rangeren (‘up/down shunt’).

Tekst en foto's: T. van de Wijngaard.

1. Overzicht kruisingsstation Pitlochry.	2. Het seinhuis van Pitlochry aan het uiteinde van het emplacement.	3. Handelinrichting van Pitlochry, type Saxby.	4. Een centraalbediend wissel naar de losweg te Pitlochry. De bediening vindt plaats middels een stang.
5. Seinbediening op basis van één enkele staaldraad.	6. Een contragewicht zorgt er bij draadbreuk voor dat het sein 'in de stand stop' terugvalt.	7. Vertrek van een trein richting Edinburgh, met uitrijsein 'up starting' 'uit de stand stop'.	8. Sein 'down starting' richting Inverness.
9. Sein 'down home'.	10. Het Saxbytoestel met verschillende soorten handels. Met de handels met de kortere handvatten wordt een elektrisch sein of wissel bediend.	11. Aanwijzer voor de blokstelsels naar Dunkeld en Blair Atholl.	12. Contact voor treindetectie.

Laatste wijziging: 8-2-2012

terug naar de homepage terug naar foto's