Het station Altenburg.

Het station Altenburg ligt in de deelstaat Thüringen aan de spoorlijn Leipzig Bayer Bf - Hof Hbf bij km. 38,635; deze spoorlijn is als spoorlijn 6362 onder beheer van DB Netze.
Het traject werd door de Sächsisch-Baiersche Eisenbahn-Compagnie in fases geopend.

19 september 1842: Leipzig Bayer Bf - Altenburg
15 maart 1844: Altenburg - Crimmitschau
18 september 1845: Crimmitschau - Werdau
31 mei 1846: Werdau - Reichenbach
20 november 1848: Plauen - Hof Hbf
15 juli 1851: Reichenbach - Plauen

Ten zuiden van Altenburg, bij Lehndorf, vertakt de lijn naar Gera naar het westen.
Ook is er een afslag naar Zeitz in de wijk Rasephas; deze wordt echter alleen gebruikt voor vrachtvervoer.

Het oorspronkelijke station van Altenburg bevond zich op een andere locatie in wat nu de Fabrikstrasse is.
Het werd officieel geopend op 19 september 1842 en is daarmee het eerste station op het grondgebied van Ernestine.
Het hertogdom Saksen-Altenburg wilde dat het station zo dicht mogelijk bij zijn koninklijke zetel zou komen, zodat de route naar het zuiden vanwege de topografische omstandigheden niet kon worden voortgezet en het station daarmee het eindpunt werd.
De route richting Hof liep eerst een klein stukje naar het noorden en maakte toen een bocht van 180 graden het dal van de Pleiße ten oosten van de stad in.

Met het toenemende verkeer werd het kopstation in de loop van de tijd een verkeersprobleem.
In 1876 begonnen de renovatiewerkzaamheden, waarbij het nieuwe station iets verder naar het oosten werd verplaatst en de nieuwe, op het zuiden gerichte route door een 375 meter lange tunnel.
Op 25 september 1878 vond "het eerste gebruik van het nieuwe spoorwegsysteem met behulp van de tunnel" plaats.
De Altenburgtunnel werd tussen 1957 en 1959 ontmanteld voordat de lijn werd geëlektrificeerd.

Direct ten noordwesten van het reizigersstation lag een rangeerstation langs de spoorlijn naar Zeitz.
De sporen zijn thans in gebruik door Waggonbau Altenburg (WBA) GmbH.

Het stationsgebouw is in de jaren '90 volledig gerenoveerd. Onder andere de houten deuren van de portiek, die in de DDR-tijd waren vervangen door aluminium deuren, werden gerestaureerd.

In 2010 en 2011 werden verdere moderniseringsmaatregelen op het station uitgevoerd, zo werden de perrons 1 tot 3 vernieuwd in het kader van de economische stimuleringsprogramma's van de Bondsrepubliek Duitsland en met middelen van de Thüringer lokale vervoersmaatschappij, en een personenlift is geïnstalleerd op platform 2/3. De perrondaken en de voetgangerstunnel zijn vernieuwd en de verlichting van de perrons en het voorplein is vernieuwd.
In het jaar 2013 is het voormalige spoorwegpostgebouw gesloopt en is er een parkeerterrein met motor- en overdekte fietsenstallingen aangelegd.
Daarbij werden ook de trappen en de lift van het viaduct over de sporen naar de Leipziger Strasse gerenoveerd.
Deze werd in 1993 ingehuldigd nadat de in 1898 gebouwde brug in 1991 was gesloopt.

Het station Altenburg heeft de onderstaande namen gekend:

tot het jaar 1936: Altenburg
tot het jaar 1942: Altenburg (Thür)
tot het jaar 1953: Altenburg (Thür) Hbf
vanaf het jaar 1953: Altenburg

Alle foto's zijn gemaakt op 27 t/m 29 augustus 2018 door Peter-Paul van Birgelen.

Het sporenplan van Altenburg.

Het imposante stationsgebouw en het emplacement in noordelijke richting gezien vanaf de voetgangersbrug.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Het emplacement in noordelijke richting gezien vanaf de voetgangersbrug met rechts het buiten gebruik zijnde stellwerk W6.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Het stellwerk W6 met wisselverbindingen
d.m.v. een tweetal Engelse wissels.
Deze wissels werden voorheen door het stellwerk W6 bediend,
maar thans door W7.
Om hier vanwege de afstand goed zicht op te hebben,
is er op het stellwerk W7 een camerasysteem voorhanden.
De drie uitrijseinen werden altijd al door het stellwerk W7 bediend.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Het emplacement in zuidelijke richting gezien vanaf de voetgangersbrug met in de verte het stellwerk W7.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Het emplacement in zuidelijke richting gezien vanaf het perron
met rechts het stellwerk W6.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Het emplacement in noordelijke richting gezien vanaf het perron
met het uitrijsein M als lichtsein uitgevoerd,
terwijl de overige sporen van armseinen zijn voorzien.
Geheel links is de camera zichtbaar, welke is gericht op de wissels in het voormalige beheersgebied van het stellwerk W6 en die thans door het stellwerk W7 worden bediend.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Een nog tussen de sporen aanwezige waterkolom
uit de tijd dat er nog stoomtreinen in Altenburg kwamen.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Een "versteende" reiziger (?) wacht kennelijk op de juiste trein.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De trein richting Erfurt Hbf vertrekt met het seinbeeld Hp2 van spoor 2.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Het stellwerk W7 met het uitrijsein N5
van spoor 5 richting Gössnitz.
Het spoor 4 is thans geen doorgaand spoor meer en het naast dit spoor gelegen perron is dan ook niet meer in gebruik.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Het middenperron met treinkruising met links het stellwerk W6 en rechts het stationsgebouw.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Een close-up van de uitrijseinen richting Treben = Lehma.
De seinen K20 en K zijn buiten dienst gesteld (afgekruist)
en het sein I toont het seinbeeld Hp1 voor het vertrek
naar Treben = Lehma.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De centraalbediende Gleissperre IV nabij het stellwerk B5.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De uitrijseinen richting Treben = Lehma met linksachter het stellwerk B5 (Fdl Personenbahnhof).
(Klik op de foto voor een vergroting)

De uitrijseinen richting Treben = Lehma.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Het emplacement zijde Treben = Lehma met een rangeerloc,
de uitrijseinen, de rangeerseinen en de overblijfselen
van een waterkolom.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De zuidzijde van het emplacement met het stellwerk B5 (Fdl).
(Klik op de foto voor een vergroting)

De beveiliging van het station Altenburg bestond uit de stellwerken B5, W7, W1, B2, W6, W4, R3 en W8.
De stellwerken B2, R3, W4, W6 en W8 zijn inmiddels vervallen.

Stellwerk B5

In dit stellwerk zetelt de treindienstleider.
Dit stellwerk staat aan de noordzijde van het reizigersstation.
In dit stellwerk staat een elektromechanisch toestel model Orenstein & Koppel.

Het bedieningstoestel model Orenstein & Koppel
in het stellwerk B5.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Het bedieningstoestel model Orenstein & Koppel
in het stellwerk B5.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Een detailopname van het bedieningstoestel model
Orenstein & Koppel in het stellwerk B5.
De groene handeltjes zijn voor het vastleggen van de rijwegen (Fahrstrassenfestlegung) en het wisselen van toestemmingen
met de overige posten.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Een close-up van de linkerzijde van het bedieningstoestel in het stellwerk B5.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Een close-up van het bedieningstoestel in het stellwerk B5 met de bedieningshandels.
De blauwe handels zijn voor de wissels en de gleissperren, de blauwe met een rode band voor de rangeerseinen en de grijze exemplaren zijn niet in gebruik.
In de normaalstand wijst een handel recht omhoog en in de omgelegde stand naar achteren.
De bediening geschiedt door het handel uit te trekken en vervolgens om te leggen.
Bij het vastleggen van een rijweg wordt bediening mechanisch verhinderd.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Sleutelkastjes t.b.v. vrijmaken rijwegen (Fahrstrassenauflösung) in het stellwerk B5.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De blokkasten in het stellwerk B5.
De linker blokkast bevat het blokstelsel met het stellwerk W1. Vanwege de grote afstand tot het betreffende seinhuis is het niet mogelijk om het vrij en onbelemmerd zijn van de sporen na te gaan, waardoor de toepassing van stationsblok niet mogelijk is. Hierdoor zijn de sporen tussen beide seinhuizen voorzien van blokstelsel.
De rechter blokkast is thans niet meer in gebruik en bevatte blokvensters voor het blokstelsel met seinhuis B2 op het goederenemplacement voor treinen richting Zeitz.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Een detailopname van een blokknopsper Poolse uitvoering met reclame-uiting.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Een detail van de zijkant van het bedieningstoestel met verzegelde noodknoppen t.b.v. vrijmaken ingestelde rijwegen (Fahrstrassenauflösung).
Met de rode hendel is het mogelijk om in noodgevallen alle beveiligingen op te heffen.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Het bureau van de treindienstleider met telefonie- en treinnummerapparatuur.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Hulpapparatuur in het stellwerk B5 (spoorbezetting).
(Klik op de foto voor een vergroting)

Stellwerk W7

Dit stellwerk staat aan de zuidzijde van het reizigersstation (zijde Gössnitz) en is zodoende verantwoordelijk voor het treinverkeer aan deze zijde van het station.
In het stellwerk staat een elektromechanisch bedieningstoestel model Orenstein & Koppel met daarnaast een blokkast voor het blokstelsel met Gössnitz.

Met het buiten dienst stellen van het stellwerk W6 in oktober 2010 is de bediening van een aantal wissels overgebracht naar het stellwerk W7.
Omdat deze wissels nogal ver van het seinhuis zijn verwijderd en zodoende voor de seinhuiswachter onvoldoende zichtbaar, is er een camerasysteem geïnstalleerd in dit seinhuis.
Verder is het opvallend dat het uitrijsein van spoor 1 richting Gössnitz (sein M) is uitgevoerd als lichtsein, terwijl de overige sporen armseinen als uitrijsein hebben.

Het vertrek van een trein richting Gössnitz gezien vanuit het stellwerk W7.

Het bedieningstoestel model Orenstein & Koppel
in het stellwerk W7.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Het bedieningstoestel model Orenstein & Koppel
in het stellwerk W7.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Een close-up van de bedieningshandels voor de uitrijseinen.
Het sein M (lichtuitrijsein van spoor 1) is hier uit de stand
"stop" gebracht.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Een close-up van het bedieningstoestel
in het stellwerk W7.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Een close-up van het bedieningstoestel
in het stellwerk W7.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Een close-up van het bedieningstoestel
in het stellwerk W7.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De verzegelde schakelaars (noodknoppen) voor het opheffen van de individuele rijwegen (Fahrstrassenhilfsauslösung)
in het stellwerk W7.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De verzegelde schakelaars (noodknoppen) voor het opheffen van de individuele rijwegen (Fahrstrassenhilfsauslösung)
in het stellwerk W7.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Het hulphandel in het stellwerk W7 waarmee in noodgevallen alle
beveiligingen/afhankelijkheden kunnen worden opgeheven.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De linialenkast van het bedieningstoestel
in het stellwerk W7.
De controle en het vastleggen van de rijwegen geschiedt
mechanisch door een systeem met linialen met nokken.
Op elke liniaal is een plaatje aangebracht met daarop
de bewegingsrichting bij het instellen van de betreffende rijweg.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De linialenkast van het bedieningstoestel
in het stellwerk W7.
De controle en het vastleggen van de rijwegen geschiedt
mechanisch door een systeem met linialen met nokken.
Op elke liniaal is een plaatje aangebracht met daarop de
bewegingsrichting bij het instellen van de betreffende rijweg.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De blokkast voor het handbediend blokstelsel richting Gössnitz en het tableau voor de spoorbezetting (Gleisfreimeldung)
in het stellwerk W7.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De blokkast in het stellwerk W7.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Een close-up van de Gleisfreimeldeanlange
in het stellwerk W7.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De monitoren in het stellwerk W7 waarop de wissels in het voormalige beheersgebied van het stellwerk W6 zichtbaar zijn.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Stellwerk W1

Dit stellwerk ligt aan het uiteinde van het emplacement richting Treben = Lehma en valt onder de verantwoordelijkheid van de treindienstleider in het stellwerk B5.
In dit stellwerk staat een mechanisch bedieningstoestel type Jüdel.
De seinen aan deze zijde van het emplacement zijn uitgevoerd als lichtseinen.
Deze komen automatisch ‘uit de stand stop’ bij het instellen en vastleggen van de rijwegen en er zijn dus geen aparte seinhandels of -knoppen aanwezig.

De sporen richting Treben = Lehma gezien vanuit het stellwerk W1.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De sporen richting van het stellwerk B5 gezien vanuit het stellwerk W1.
Op deze sporen is het blokstelsel tussen de beide seinhuizen van toepassing.
Het spoor rechts in de struiken is thans niet meer in dienst en vormde voorheen een rechtstreekse verbinding met het stellwerk B5.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Het stellwerk W1.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Het bedieningstoestel type Jüdel in het stellwerk W1.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Het bedieningstoestel type Jüdel in het stellwerk W1.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De blokkast in het stellwerk W1 met o.a. de blokstelsels met het stellwerk B5 en het station Treben = Lehma.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Oude veiligheidsvoorschriften boven het bedieningstoestel
in het stellwerk W1.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Het tableau voor de weergave van de seinstanden in het stellwerk W1.
De seinen komen automatisch ‘uit de stand stop’ bij het instellen en vastleggen van de rijwegen en er zijn dus geen aparte seinhandels of -knoppen aanwezig.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De meldvensters voor opdracht tot rijweginstelling
vanuit het stellwerk B5.
De opdracht wordt aangekondigd door het luiden
van de wekker rechts.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De meldvensters voor opdracht tot rijweginstelling
vanuit het stellwerk B5.
De opdracht wordt aangekondigd door het luiden
van de wekker rechts.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De meldvensters voor opdracht tot rijweginstelling
vanuit het stellwerk B5.
De opdracht wordt aangekondigd door het luiden
van de wekker rechts.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Buiten dienst gestelde stellwerken

Stellwerk B2

Dit stellwerk stond op het voormalige goederenemplacement.
Deze sporen zijn thans in gebruik door Waggonbau Altenburg (WBA).
Er is geen beveiliging meer aanwezig en alle wissels zijn omgebouwd naar handwissels.
Het seinhuis was uitgerust met een stelknoptoestel Bauart 1912 von Siemens & Halske.

Het voormalige goederenemplacement met rechts
het stellwerk B2.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De restanten van het goederenemplacement met een handwissel op de voorgrond dat laat zien dat alle wissels zijn omgebouwd op handbediening.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De restanten van het goederenemplacement met twee niet meer in gebruik zijnde uitrijseinen, waarvan één onterecht
het seinbeeld Hp1 toont.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Het interieur van het stellwerk B2 met het buiten gebruik zijnde, geplunderde en ‘gevandaliseerde’ stelknoptoestel.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Het interieur van het stellwerk B2 met het buiten gebruik zijnde, geplunderde en ‘gevandaliseerde’ stelknoptoestel.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Een close-up van het bedieningstoestel met blauwe wisselstelknoppen.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Een detailopname van het bedieningstoestel.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Een detailopname van de contacten op de stelknoppen aan de achterzijde van het toestel.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De stellwerken R3 en W4

De stellwerken R3 en W4 bevinden zich tussen het personen- en goederenstation.
Het stellwerk R3 betrof een zogenaamd ‘Ablaufstellwerk’ voor het heuvelproces.
Het seinhuis is al enige jaren buiten gebruik en was uitgerust met een stelknoptoestel Bauart 1912 von Siemens & Halske.

Het stellwerk W4 was een ‘Zwichenstellwerk’ tussen het personen- en goederenstation in.
Hoewel het al jaren niet meer wordt bemand, zou het formeel gezien nog altijd in gebruik zijn.

De stellwerken W4 (links) en R3.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Het stellwerk R3 met de "afgekapte" sporen.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De sporen nabij het stellwerk R3 met de railremmen
in het spoor links.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Een close-up van de railremmen.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De stellwerken W4 (rechts) en R3.
(Klik op de foto voor een vergroting)

(Zekering)kasten t.b.v. elektrische aansluitingen
aan de achterzijde van het stellwerk R3.
(Klik op de foto voor een vergroting)

(Zekering)kasten t.b.v. elektrische aansluitingen
aan de achterzijde van het stellwerk R3.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Stellwerk W6

Het stellwerk W6 maakte onderdeel uit van de beveiliging van het personenstation en bevindt zich tegenover het stationsgebouw en de perrons.
In het seinhuis stond een klein elektromechanisch bedieningstoestel model Orenstein & Koppel.
Het stellwerk W6 kon gezien worden als een rangeer- en toestemmingsseinhuis. Dat wil zeggen dat het enkel wissels en daarmee (deel)rijwegen bediende in opdracht van het stellwerk B5 (Fahrdienstleiter) en in samenwerking met het stellwerk W7.
De seinen van de betreffende sporen werden door de stellwerken B5 of W7 bediend.
Sinds oktober 2010 is het seinhuis niet meer in gebruik.
Een deel van het voormalige beheersgebied van dit stellwerk -o.a. de sporen achter het seinhuis- is opgebroken en voor de rest overgenomen door het stellwerk W7, alwaar sindsdien een camerasysteem aanwezig is om goed zicht te hebben op de wissels.

Het voormalige stellwerk W6.

Stellwerk W8

Het stellwerk W8 is gelegen aan de voormalige spoorlijn naar Zeitz aan het uiteinde van het goederenemplacement van Altenburg.
In het seinhuis stond zich een mechanisch bedieningstoestel van het type Einheit en een stelknoptoestel Bauart 1912 von Siemens & Halske.
Sinds de sluiting van de lijn naar Zeits en het opheffen van de beveiliging op het goederenstation, is dit stellwerk buiten gebruik en zijn alle wissels in het beheersgebied omgebouwd naar handwissels.

Het stellwerk W8.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Het stellwerk W8 met rechts de voormalige halte met
het haltegebouwtje Altenburg-Nord aan de lijn naar Zeitz.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Het voormalige goederenstation van Altenburg,
gezien vanaf de overweg bij het stellwerk W8.
(Klik op de foto voor een vergroting)

De overweg in de Oberzetzschaerstrasse met het stellwerk W8.
Deze overweg werd voorheen bediend vanuit het stellwerk W8,
maar thans is deze onbewaakt.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Blik over het goederenstation vanaf een goederenwagen.
In de verte zijn nog enkele niet meer in gebruik zijnde uitrijseinen zichtbaar.
(Klik op de foto voor een vergroting)

Laatste wijziging: 31-8-2021

Terug naar de homepage

Terug naar foto's