Blokstelsel A in functie te Wijlre post T. Het blokvenster is vrij (wit).
Algemeen
Het blokstelsel A voor enkel spoor is uitgevonden eind negentiende eeuw.
Dit blokstelsel heeft het langer uitgehouden als de andere blokstelsels B en C.
Blokstelsel B werd niet veel gebruikt maar blokstelsel C veel als er tussenposten waren. Nu was het dat de laatste baanvakken met klassieke beveiliging geen tussenposten (meer) hadden en heeft het daardoor het tot het einde gered.
Het laatste blokstelsel wat buiten dienst ging was in 1992 te Wijlre = Gulpen - Simpelveld. Dit blokstelsel is gelukkig weer in dienst sinds 2008.
Blokstelsel A
Het bloktoestel.
Het bloktoestel wat gebruikt wordt voor blokstelsel A hoeft niet voorzien te zijn van handels. De seinen kunnen ook via een elektrische koppeling bediend worden vanuit een stelknoptoestel.
Op de bovenstaande tekening zien we een aantal vaste onderdelen van blokstelsel A. Bloksloten voor de stationsbeveiliging zijn weggelaten evenals de handels en toebehoren. We zien van boven naar beneden de volgende onderdelen:
De wekker met wekknop voor communicatie met het volgende station (Station A en station B)
De bloknopsper. Ter voorkoming van vroegtijdig binnen blokken van een trein
Drie bloksloten met:
Enkelspoor ..
Blok naar ..
Voorbijgang bij ..
De rijwegkrukjes voor het vrijmaken van het in- en uitrijsein.
De handels van de in- en uitrijseinen.
Dit zijn de vaste onderdelen van blokstelsel A. Eventueel kan dit weer gekoppeld zijn met de plaatselijke beveiliging.
Wekkers Met wekknoppen kan men berichten sturen. We praten hier over vaste korte berichten want voor lange berichten bestaat de bloktelefoon.
Bloksloten Voorbijgangsvenster Het blokslot geeft aan dat de trein vertrokken is en in het blok zit. Samen met het enkelspoorblokslot geeft het de rijrichting aan. Het voorbijgangsvenster is een belangrijke component vanwege de vele elektrische contacten die het blokslot heeft
Enkelspoorvenster Dit blokslot geeft de status van het blok weer. Geblokt betekend bezet.
Blokvenster Het toestemmingsblokslot waaraan het uitrijsein vast zit. Zonder het vrijkomen van dit blokslot kan er geen sein worden bediend.
Blokstelsel A in vogelvlucht.
Stap 1
Stap 2
Stap 3
Stap 4
Stap 5
Stap 6
Stap 7
VorigeVolgende
Blokstelsel A in vogelvlucht. Klik op volgende of vorige om de verschillende stappen te bekijken.
Verloop blokstelsel A Het bovenstaande plaatje geeft visueel weer hoe het blokstels snel weergegeven werkt. Hieronder staat kort omschreven in stappen hoe het in z'n werking gaat.
Als voorbeeld nemen we een trein die van station B naar station A wil rijden.
Toestellen normaal
Station B wekt station A
A geeft het blokvrij door het enkelspoor bij hem te drukken (wordt rood). Het blokvenster "Blok naar A"springt vrij (wordt wit) bij station B.
B bediend het uitrijsein B zodat de trein naar A kan vertrekken.
Achter de trein legt B het uitrijsein B terug. Tevens blokt hij de trein door "Blok naar B en Enkelspoor A" te drukken. (worden rood).
Bij station A komt "Voorbijgang bij B"vrij (wordt rood). Station A bediend het inrijsein.
De trein passert het inrijsein bij station A. De blokknopsper boven het voorbijgangsblokslot wordt wit (vrij).
De trein is binnen en station A blokt de trein binnen. Voorbijgang bij B en enkelspoor B worden geblokt bij station B (worden wit)
Op station A wordt het enkelspoor blokslot vrijgeblokt te tekenen dat de trein binnen is (door station B) (wordt wit)
Toestel is weer normaal
Slot Hoewel het er complex uit ziet is het vrij logisch qua opzet. Ook is het elektrisch gezien niet ingewikkeld. Er gaan slechts vier draden van het ene naar het andere station.
Een nadeel van blokstelsel A t.o.v. het minder vaak toegepaste blokstelsel C dat een eenmaal ingestelde rijrichting niet kan worden gewijzigd als reeds ontblokking is gegeven voor een trein maar een trein in tegengestelde richting moet voorgaan ('Het nemen van een trein door de lucht'). De procedure wordt hiervolgend besproken:
Station A heeft station B ontblokt voor een trein van B naar A. Bij B is het blokvenster 'Blok naar B' vrij (wit)
Er moet echter een trein van station A naar station B voorgaan.
Na telefonisch overleg tussen A en B verricht B de handelingen voor het bedienen van het bloksein naar A. Hij brengt dit sein na bediening weer in de stand 'stop' en brengt zijn toestel in de normale stand terug
Station B bedient het blokvenster 'Blok n. A' met het enkelspoorvenster 'Enkelspoor A' (worden rood), waardoor bij station A het voorgijgangsvenster 'Voobijg. bij B' rood wordt.
Station A bedient het inrijsein zijde B. Hij brengt dit sein na bediening onmiddelijk weer in de stand stop
Station A ontzegeld de blokknopsper boven het voorbijgangsvenster 'Voobijg. bij B' en maakt deze met de hand vrij (wit)
Station A bedient het voorbijgangsvenster 'Voorbijg. bij B' met de ontzegelde blokknopsper waardoor de beide enkelspoorvensters wit worden
Nu zijn de vensters weer normaal geworden en kan station B station A ontblokken voor de trein van A naar B, die moet voorgaan
De ontzegelde blokknopsper in station A moet zo spoedig mogelijk weer worden herzegeld